EKMEK PARASI
İbrahim Uyar
Rabbimize şükürler olsun ki, gıda yönüyle kendine yeten ülkelerden birinde yaşıyoruz. Üretilen gıda çeşitliliği de bir başka zenginliğimiz. Yok yok… Her türlü gıdayı üretiyor, hatta ihraç ediyoruz.
Gıda bolluğunu büyük bir nimet olarak değerlendirip, israf etmeden tüketmeli ve ihtiyaç fazlasını en iyi şekilde saklamalıyız. Teknolojik imkânlarla birlikte, gelişmiş saklama ve depolama yöntemlerini yaygınlaştırmamız şart. Din anlayışımızda, değer yargımızda bunu gerektiriyor.
Türk Toplumunun en temel gıdası hiç şüphesiz “ekmek” tir. Ekmeksiz sofra düşünülmez. Hatta aperatif yiyeceklerimiz bile, ekmek ile tüketilir. Ekmek denilince konuşulacak pek çok konu var. Ama şimdilik, “ekmek israfı” ve “ekmeğin fiyatı” üzerinde durmak istiyorum.
Her türlü israfta olduğu gibi, ekmeğin israfı da yürek burkuyor. Bizim ülkemizde, Müslüman Türkiye’de bir günde beş milyon civarında ekmek çöpe gidiyor. Ekmek ve çöp….. Yürekler acısı… Yılda yaklaşık İki milyar ekmek… Bir yıllık ekmek israfını önlememiz demek, yılda bir gün dünyada yaşayan insanların tamamının ekmek ihtiyacını karşılamamız demek. Bir yılda, sekiz milyon çuval undan üretilmiş ekmek çöpe gidiyor. Un israfı, yakıt israfı, emek israfı …. Çöpe giden nimet, atılan milli servet… Unutmayalım fakirlik israftan, zenginlik tutumluluktan gelir.
Diğer bir konu da ekmeğin fiyatı…
Ekmek fiyatı, ülkemizde biraz karmaşık. Karmaşıklığın en önemli sebebi gramaj. Çoğu kimse aldığı ekmeğin ne kadar olduğunu bilmiyor. Fiyatına dikkat edildiği kadar ağırlığına dikkat edilmiyor. Hatta tek olarak satılan ekmeklerin hepsinin aynı gramda olduğu zannediliyor! Oysa Fırıncılar Odasının fiyat ve gramajla ilgili listesi hiçte öyle değil!
Hepsine eyvallah… Verilen emek, kullanılan un ve yakıt farklı farklı olabilir. Bunun içinde belirtilen gramaja göre verilen fiyat aynı olmaya bilir. Ama ben bir şeyi çok merak ediyorum. Ekmek fiyatları neden makarna fiyatlarının çok üzerinde? Makarnanın üretildiği un daha mı kalitesiz?(!) Üretim maliyetleri açısından ekmeğin fiyatını yükselten etkenler daha mı pahalı?(!) Bir şeyi peşinen kabul ederim. Fırınların kirası oldukça yüksek. Ama bu durum ekmek üretiminden kazanılan paranın çok yüksek olması ile yakından ilgilidir. Belli ki, ekmek fiyatlarının çok yüksek olmasından dolayı, fırın sahibi de çok kira istiyor. Yine de bu durum yaklaşık bir kilo ekmeğin, orta kalite iki kilo makarna fiyatına satılmasını gerektirmiyor. Bilmediğimiz başka etkenler varsa, öğrenmek isterim…
İnsanımızın çoğu ekmek parası kazanabilmek için, çok ağır şartlarda çalışmak zorunda kalıyor. Bundan dolayı ekmeğin vergisi, vergisi en düşük ürünler kapsamındadır. Enflasyonla topyekûn mücadele deniliyorsa, ekmek fiyatlarını göz ardı etmek, amaca ulaşmayı çok zorlaştırır. Ekmek fiyatının oluşumundaki olumsuz etkenler belirlenerek, fiyata etkileri azaltılmalıdır. Fakir fukaranın ekmeğine uzatılan eller engellenmelidir.
“Ekmek fiyatı ucuz olursa israf daha fazla olur!” anlayışı doğru değil. Çünkü ekmek israfı, ahlakla, kişilikle ve inanç ile ilgili bir durumdur. Fiyatın ekmek israfını engellemeye etkisi yok denecek kadar az… İsrafı azaltmak için daha nitelikli bir eğitim gerekmektedir.
Selam ve dua ile… ,
