İslam Devrimi Düşüncesi-3
Ali AKGÜN
Bütün yerler ve zamanlar için olması gereken devrim koşullarını ve faktörleri kesin bir biçimde belirlemek imkansızdır. Ama belirli devrimci durumlarda benzer nedensel mekanizmaların etkili olduğunu tespit etmek mümkündür. Örneğin önceden hakim görünen devletin aniden zayıf kaldığı kritik bir kitle gösterisi ve bir savaş sonrasında mevcut devlet güçlerinin kısmen dağılması gibi mekanizmalar bunlar arasında sayılabilir.
Toplumsal hareketler (Örneğin 1968’de Batı’da oluşan öğrenci-işçi hareketleri veya 2011’de Arap ülkelerinde meydana gelen yönetim karşıtı protestolar gibi) çoğunlukla dalgalar halinde ortaya çıkar. Toplumsal hareket içindeki örgütlenmeler birtakım taleplerde bulunurlar. Bu talepler önemli iki şey getirir; birincisi yetkililerin talepler karşısında savunmasız olduğunu gösterirler, ikincisi de kaçınılmaz olarak bunlar karşı tarafın çıkarlarını tehdit eder. Eylemciler örgütlenmede, taleplerini dile getirmede, düşmanlarıyla savaşmada ve kazandıklarını korumada farklı yöntemler denerler. Hadiselerin sonunda yönetim içindeki bazı unsurlar iktidarlarını kaybederken, bazı yeni aktörlerin iktidar sağladığı görülür.
Devrimci durum söz konusu olunca, yönetime meydan okuyanlarla yönetim içindeki bazı unsurlar arasında ittifaklar oluşmuşsa ve devrimci ittifak geniş bir silahlı kuvvetin denetimini almışsa, devrimci sonucun ortaya çıkma ihtimali çok daha yüksektir. Genel olarak devrimci sonuç; devrimcilerin orduyu ele geçirmesi ya da ordunun tarafsız kalması veya rejimden uzaklaşması ve devrimcilerin devlet aygıtına hakim olmasıdır. Bütün bunlar gerçekleştiğinde iktidar devrim yoluyla el değiştirmiş demektir. Tabii pek az durumda böyle bir netice meydana gelir; birçok durumda rejimin eski sahipleri kendilerine meydan okuyanları yenilgiye uğratırlar; çoğunlukla iktidar sahipleri devrime katılan bazı kesimlerle iş birliğine girip diğerlerini denetimleri altına alırlar; bazen de iç savaş yönetimin kalıcı şekilde bölünmesine neden olur.
