Orta Anadolu Bölgesinin volkanik macerası günümüzden yaklaşık 23 milyon yıl önce başladı. Kayseri şehrini yakından ilgilendiren Erciyes ve Koç Dağının volkanik faaliyetleri ise 5,3 milyon yıl öncesine kadar dayanmaktadır. 3917 Metre rakımındaki Erciyes Dağı ile 2628 metre rakımındaki Koç Dağı konik biçimli (stratovolkan) tipinde birlikte bir volkanik dağ sistemidir.
Bilim insanları tarafından Erciyes Dağının oluşumunun iki evrede gerçekleştiği belirlenmiştir. İlk evre Koç Dağ evresi olarak bilinmektedir. Bu evrede volkanik patlama sonucu tavan yapısının çökmesiyle kaldera adı verilen volkanik yeryüzü şekli oluşmuştur. Kalderanın oluşumunun ardından Erciyes volkanizması 2,6 milyon yıldan itibaren püskürmeye başlamıştır.
Günümüzden yaklaşık 0,9 milyon yıl önce de Erciyes ana konisi ile etrafında yer alan 68 adet parazit koni (dom) ve akıntıları Erciyes Dağı olarak bilinen yeni bir volkan dağını ortaya çıkarmıştır.
Erciyes konisinin oluşumu esnasında patlamalı faaliyetler, lav akıntıları ve volkanik faaliyetten kaynaklı kubbemsi yapılı dom oluşumları etkin olmuştur. Kolanlı Dağı, Göğdağ, Yılanlı Dağı, Lifos Tepe, Ali Dağı ve Yılband Dağı gibi kubbemsi yapılı domlar Koç Dağa ait kaldera oluşumu esnasında ortaya çıkmıştır. Erciyes Dağının sonraki evresinde ise kül akmaları ve pomza akıntıları hakim olmuştur.
Erciyes strato volkanında yaşanan son olay ise zirvesinin doğu kısmının çökmesiyle oluşan volkanik çığ akmasıdır. At nalı şeklindeki çöküntü yaklaşık 2 km çapında olup, moloz akması zirveden 7 km uzaklara kadar ulaşmıştır.
Erciyes Dağı ile ilgili olarak ilk patlamanın ve son patlamanın ne zaman olduğu hep merak konusu olmuştur. Günümüzden yaklaşık 2,6 milyon yıl önce başlayan Erciyes Dağındaki patlamanın son defa ne zaman olduğu konusunda bilim insanları arasında bir mutabakat sağlanamamış olup halen araştırmalar devam etmektedir.
Son günlerde Ege Denizinde Yunanistan’a ait Santorini adası ve yakınlarında devam eden deprem fırtınası nedeniyle bilim insanları arasında Santorini Volkanının patlayabileceği tartışılmaktadır. Son patlaması 1650 yılında gerçekleşen Santorini Volkanının yeniden patlayıp patlamayacağını zaman gösterecek. Santorini adası ve yakın civarında son birkaç günde binlere varan sayıda depremler oldu. Bir volkanın yeniden patlayabilmesi için binlerce sayıda mikro ve küçük ölçekli depremlerin olması volkan patlamasının sebeplerinden birisi sayılabilir. Sadece yüzlerce binlerce sayıda depremin olması tek başına yeterli sebep değildir.
Ayrıca, çok sayıda sıcak su çıkışlarının olması veya mevcutların yön değiştirmesi, gaz, toz ve kül çıkışlarının olması, volkanik dağda hacimsel kabarmaların olması, buzulların aniden erimesi ve zehirli gaz çıkışları neticesinde kanatlı hayvanlardaki ölüm oranlarının artması sebepler arasında sayılabilir.
İşin en ilginç tarafı ise Santorini volkanının patlamasına bağlı olarak Erciyes volkanının da harekete geçebileceği sıkça sorulan sorulardan birisi oldu. Endişeye mahal yok. Santorini Volkanı patlasa bile aktif ama uykuda olan Erciyes Volkanının bu patlamadan etkilenmeyeceği düşünülmektedir.
Doğal olaylar, doğal afet olmasın…
[email protected], X@EvsenAdnan, facebook@adnanevsen,
instagram@AdnanEvsen, youtube@adnanevsen4936
