Türkiye'nin ilk teknoloji üssü 98 yıl önce Kayseri'de kuruldu

Kayseri Uçak Fabrikası (TOMTAŞ) 1926 yılında Türkiye’de kurulan ilk uçak fabrikasıydı. Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi TOMTAŞ’ın devlet desteğiyle kurduğu fabrikada, 1942 yılından itibaren Marshall yardımlarının da etkisiyle üretim durduruldu. 

Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk uçak fabrikası Kayseri’de 6 Ekim 1926 yılında kurulmuştu. Tarihin ilk uçak fabrikasının açılışının bugün 98’inci yıl dönümü. Fabrikanın açılış hikayesinde Türk Tayyare Cemiyeti (Türk Hava Kurumu)’nun öncülüğü vardır. 16 Şubat 1925 günü Atatürk’ün "İstikbal göklerdedir; çünkü göklerini koruyamayan devletler yarınlarından asla emin olamazlar." Cümlesi neticesiyle kuruldu. Bu durumun ardından 15 Ağustos 1925 yılında sözleşme imzalandı. Aynı yılın Eylül ayından TOMTAŞ isimli şirket kurularak uçak fabrikasının kurulumu için gereken sermaye ve teknik malzeme eksikliği olduğundan dolayı bireysel olarak kurulması mümkün olmadı. Fabrika için Alman firması olan Junkers ile Alman hükümeti ile görüşülmeye başlandı. Kayseri’de yapılması planlanan fabrika için 1926 yılında bakım onarımın yapılması, 1927 yılında ise uçak üretimine başlanması hedeflendi. 1926 yılının 6 Ekm tarihinde açılışı gerçekleştirilen fabrikada 50 Tük ve 150 Alman personelle icraate geçildi. A-20, F13 ve G-23 Türk Hava Kuvvetlerine bağlı bu uçakların bakım onarım faaliyetlerine başlandı. 1926-27 yılları arasında  30 adet A-20I ile birlikte 3 adet F-13 üretimi yapıldı.

İngilizlerin uçak üretimi yapmasının ardından da dışardan uçak alınmaya başlanmasıyla fabrika olumsuz yönde seyre girmiştir. 194 yılından itibaren ise Marshal yardımlarının da etkisiyle birlikte üretim durdu. 1950 yılında ise fabrika, ‘Kayseri Hava İkmal ve Bakım Merkezi’ olarak kullanıma başladı.