Kamu Kurumlarında yapay zeka kullanımı belli oldu

Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve Kayseri Milletvekili İsmail Özdemir, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na ülkemizde kamu kurum ve kuruluşunda yapay zeka kullanımı, kullanım alanları ve kullanım seviyesini yazılı soru önergesi ile sordu. Bakanlık, 6 bakanlığın yapay zeka kullandığını ve TÜBİTAK projelerinde yapay zekadan faydalanıldığı yanıtını verdi.

Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve Kayseri Milletvekili İsmail Özdemir, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır’a Türkiye’de kamu kurum ve kuruluşlarında yapay zeka teknolojisinin kullanımına ilişkin yazılı soru önergesi verdi. Bakanlık, yapay zeka kullanım amacı, alanlarını ve kullanım seviyesini soran Özdemir’e; “Kamu kurumlarımız, Yapay Zeka (YZ) alanında ülkemizde öncü ve yönlendirici rol oynamanın yanı sıra bu teknolojilerinin kullanımı ile ilgili birçok hususta yenilikçi çözümler sunarak verilen hizmetlerin etkinliğini ve verimliliğini artırmayı hedeflemektedir. Bilindiği gibi, Bakanlığımız ve Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi (DDO) Başkanlığı iş birliğinde ve ilgili tüm paydaşların etkin katılımıyla hazırlanan "Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2021-2025’e ilişkin 2021/18 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi, 20/08/2021 tarihli ve 31574 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Ardından, Yapay Zekâ alanında daha da hızlı ve kararlı adımlar atılmasını sağlamak üzere Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2021-2025 Eylem Planı’nın güncellenmesi kararlaştırılmış ve 2024-2025 Eylem Planı yayımlanmıştır. Yapay Zeka, hâlihazırda kamu kuruluşlarında kamu yönetimi ve hizmetleri, güvenlik ve gözetim, eğitim, sağlık, finans, enerji, ticaret ve ulaşım gibi alanlarda kullanılmaktadır. Bu alanda çalışmalar gerçekleştiren kurumlar arasında Adalet Bakanlığı, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı da bulunmaktadır. YZ teknolojilerinin kamu kuruluşlarında geniş çapta benimsenmesi, Türkiye’nin dijital dönüşüm sürecine önemli katkılar sunmaktadır.

Bu bağlamda, Cumhurbaşkanlığı DDO ve TÜBİTAK koordinasyonunda 2023 yılında KAMAG Kamu Yapay Zekâ Ekosistemi Çağrısı açılmış olup 6 kurumun projesi desteklenmekte ve edinilecek deneyim doğrultusunda YZ alanında çözüm odaklı özel sektör, akademi ve kamu iş birliklerinin daha da çoğaltılması hedeflenmektedir. İlaveten, TÜBİTAK BİLGEM Yapay Zekâ Enstitüsü (YZE) çalışmaları kapsamında, 2023 yılında Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) tarafından, kamu kurumlarının ihtiyaçlarını YZ Teknolojileri kullanılarak karşılamaya yönelik 1007 KAMAG Yapay Zeki Çağrısı açılarak Finans Teknolojileri alanında 4, Akıllı Eğitim Teknolojilerinde 2, E-Ticaret Teknolojileri alanında ise 1 adet proje önerisi kabul edilmiş ve yayınlanmıştır.

TÜBİTAK’ın BİLGEM öncülüğünde çeşitli kamu kuruluşları ile gerçekleştirdiği YZ projelerine örnek vermek gerekirse, Ticaret Bakanlığı Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü için büyük veri ve makine öğrenmesi tekniklerinin kullanıldığı Büyük Veri Yönetim Projesi, Gümrük Tarama Ağı Projesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Ulusal Arazi Örtüsü Kullanımı Sınıflandırma ve İzleme Sistemi (UASİS) çerçevesinde YZ ile sınıflandırılma yapılmasını sağlayan büyük veri sistemi, güvenlik alanında Cumhurbaşkanlığı ve Savunma Sanayii Başkanlığı ile yapılan projeler ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığıyla Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen illerdeki kayıp çocukların ailelerin tespit edildiği projeler belirtilebilir.

Cevap 3-4- Türkiye’de yapay zekâ alanında ürün ve çözüm geliştiren özel sektör işletmesi ve girişim sayısı 700’ü aşmış olup bu sayı her geçen gün artmaktadır. Söz konusu girişimler çoğunlukla perakende, tarım, imalat, sağlık ve lojistik gibi sektörlerde faaliyet göstermektedir. Bu çerçevede; YZ teknolojilerinin işletmelerde kullanımını arttırmak amacıyla TÜBİTAK BİLGEM Yapay Zek Enstitüsü bünyesinde 1711-Yapay Zekâ Ekosistem Çağrısı programı yürütülmektedir. Program kapsamında desteklenen öncelikli alanlar; "Akıllı Üretim Sistemleri", "Akıllı Tarım", "Gıda ve Hayvancılık", "Finans Teknolojileri", "İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik" ile "Akıllı Eğitim Teknolojileri"dir. Bu minvalde 2022 Çağrısı ile desteklenen 10 proje tamamlanmış olup 2023 Çağrısı bünyesindeki 18 proje ise devam etmektedir. 2024 Çağrısı ile başvuru süreci henüz tamamlanmamıştır. Söz konusu projelerde, Üretken Yapay Zeka Teknolojileri, makina öğrenmesi, derin öğrenme, doğal dil işleme, bilgisayarlı görü, pekiştirilmeli öğrenme gibi birçok teknoloji kullanılmaktadır.

Bakanlığımızca işletmelerin dijital dönüşümüne yönelik olarak hazırlanan "Dijital Dönüşüm Destek Programı ile imalat sanayi işletmelerimizin yapacağı YZ teknolojilerinin de yer aldığı dijitalleşme yatırımları öncelikli yatırımlar kapsamında değerlendirilerek önemli desteklerden yararlandırılabilecektir.

Son olarak, TÜBİTAK BİLGEM tarafından, ülkemizdeki özel sektör kuruluşları ile YZ alanında çeşitli işbirlikleri gerçekleştirilmektedir. Bunlar arasında; SG-MOBIX Projesi, Insan Merkezli Yapay Zek (HumanE-AI-Net) projesi, AB destekli StorAlge Projesi ile Ufuk Avrupa destekli FlexIndustries Projesi sayılabilir” yanıtını verdi.

MHP’li İsmail Özdemir’in Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na verdiği yazılı soru önergesi ise şöyle;

Yapay zekâ teknolojilerindeki gelişmeler ve yapay zekânın verimlilik artışındaki etkisine dair tartışmalar dünya genelinde devam etmektedir. Ülkemizde de pek çok kamu kurum ve kuruluşunda yapay zekâ teknolojisinin kullanıldığı bilinmektedir. Bu kapsamda; Soru 1- Ülkemizde yapay zekânın kamu kuruluşlarında kullanımı hangi alanları kapsamaktadır? Soru 2- Yapay zekâ, hangi kamu kuruluşlarında ve hangi amaçlarla kullanılmaktadır?

Soru 3- Yapay zekânın ülkemizde işletmelerde kullanımı hangi seviyededir? Soru 4- Türkiye’de kamu dışında kalan özel teşebbüslerin yüzde kaçında yapay zekâ kullanılmaktadır?"