İnsanlık dışı plana tepkiler büyüyor

AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, sosyal medya hesabında ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze planına tepki gösterdi. Çelik, Trump'ın planını "Filistin halkının öz vatanını gaspetme girişimi" olarak nitelendirdi.

ABD Başkanı Trump, Gazze Şeridi ile ilgili yaptığı işgal duyurusunda, "ABD, Gazze Şeridi'nin kontrolünü devralacak. Tehlikeli patlamamış bombaların ve diğer silahların sökülmesinden, yıkılmış binalardan kurtulmaktan sorumlu olacağız." ifadelerini kullanmıştı.

ABD Başkanı Donald Trump'ın açıklamalarına tepkiler çığ gibi büyüyor.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan: "Trump'ın Gazze açıklaması kabul edilemez, Filistin meselesi tam da bu nedenden dolayı başladı; Filistinlilerin sürgün edilerek İsraillilerin getirilmesi ile başlandı. 1967 sınırlarına göre bir Filistin Devleti ile bu sorunun çözüleceğine dair bir görüş var. Trump'ın iki devletli bir çözüm için bir şey söylediğini görmüyoruz. Tehcir meselesi ne bölgenin ne bizim kabul edebileceğimiz bir şey değil. Bunun tartışmaya açılması bile yanlış. Bu kötü, abesle iştigal bir açıklama."

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas: "Bu çağrılar, uluslararası hukukun ciddi bir ihlalidir ve Filistin devleti kurulmadan bölgede barış ve istikrar sağlanamaz. Filistin halkı topraklarından, haklarından ve mukaddesatından vazgeçmeyecek. Gazze Şeridi, işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs ile Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır. Onlarca yıldır mücadelesini verdiğimiz halkımızın haklarının çiğnenmesine izin vermeyeceğiz. Kimsenin Filistin halkının geleceği hakkında karar vermeye hakkı yoktur."

Fransa Dışişleri Bakanlığı, Gazze'nin geleceğinde "üçüncü bir devletin kontrolü"nün olmaması gerektiği vurgulayarak, "Gazze'nin geleceği üçüncü bir devletin kontrolü perspektifinde değil, Filistin Yönetimi himayesinde kurulacak gelecekteki Filistin Devleti bünyesinde olmalıdır. İsrailliler ve Filistinliler için uzun vadeli barış ve güvenliği garanti edebilecek tek çözüm olan iki devletli çözümün uygulanması için kampanyamızı sürdüreceğiz." dedi. 

İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares, Trump'ın önerisini reddederek, "Şunu çok net bir şekilde belirtmek istiyorum: Gazze, Gazzeli Filistinlilerin toprağıdır ve onlar Gazze'de kalmalılar. Gazze, İspanya'nın desteklediği gelecekteki Filistin devletinin bir parçasıdır ve İsrail devletinin refahını ve güvenliğini garanti altına alarak bir arada var olmak zorundadır." dedi.

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, "Gazze, tıpkı Batı Şeria ve Doğu Kudüs gibi Filistinlilere aittir. Onları yerlerinden etmek yeni bir nefrete yol açar ve ayrıca uluslararası hukuka da aykırıdır." dedi.

Kremlin'den yapılan açıklamada, Rusya'nın, krizin ancak iki devletli çözüm temelinde mümkün olduğuna inandığı belirtilerek, "Orta Doğu'daki Filistin meselenin çözümüne ilişkin pozisyonumuz iyi biliniyor. Mesele ancak iki devletli bir temelde çözülebilir. Bu tez, Birleşmiş Milletler'in (BM) kararlarında yer alıyor ve birçok ülke tarafından destekleniyor. Bundan yola çıkıyoruz. Bunun tek seçenek olduğunu düşünüyoruz. Trump'ın bu açıklamalarını duyduk. Bununla birlikte Umman, Ürdün ve Mısır'ın da bu fikrin kabul edilemez olduğu yönündeki açıklamalarını duyduk. Şimdilik Orta Doğu'da olanlara bu şekilde bakıyoruz." ifadeleri kullanıldı.

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, "Filistinlilerin evlerine dönmelerine ve Gazze'yi yeniden inşa etmelerine izin verilmeli ve biz iki devletli çözüm için onların yanında olacağız." dedi. İngiliz Dışişleri Bakanı David Lammy, Filistinlilerin anavatanlarında bir geleceğe sahip olmalarının sağlanması gerektiğini belirterek, "İki devlet görmemiz gerektiğine olan inancımız her zaman açıktı. Filistinlilerin, Gazze ve Batı Şeria'daki anavatanlarında refah içinde yaşamalarını arzuluyoruz." dedi.

Çin, Trump'ın Gazze'yi "devralma" ve Filistinlileri komşu ülkelere yerleştirme planına karşı çıkarak, "Filistin'i Filistinlilerin yönetmesinden yana" olduğunu bildirdi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, Pekin'de düzenlenen basın toplantısında, "Filistin'i Filistinlilerin yönetmesinin savaş sonrası yönetimin temel ilkesi olması gerektiğine inanıyoruz." dedi. Gazze'de halkın zorla yerinden edilmenin hedefi haline getirilmesine karşı olduklarını vurgulayan Sözcü Lin, "Umarız tüm taraflar ateşkesi fırsat olarak görerek savaş sonrası yönetimi, Filistin sorununu iki devlet temelinde çözecek doğru yola sokmak ve Orta Doğu'ya kalıcı barışı getirmek için kullanırlar." şeklinde konuştu.

Slovenya Dışişleri Bakanı Tanja Fajon, Trump'ın Gazze'deki Filistinlileri zorla yerinden etme planına ilişkin, "Trump'ın açıklamaları Filistin tarihine ilişkin derin bir cehaleti yansıtıyor." dedi. Bölgenin "büyük bir şokla" güne uyandığını söyleyen Fajon, "(Trump'ın söylemleri) Bu açıklamalar Filistin tarihi ve bölgenin jeopolitik gerçekleri konusunda derin bir cehaleti yansıtıyor. Filistinliler Trump'ın bu açıklamalarını tamamen reddediyor." diye konuştu. Fajon, Trump'ın açıklamalarının "kabul edilemez" olduğunu ifade ederek, bu söylemlerin bölgede yeni bir huzursuzluk ve şiddete neden olmasından endişe ettiklerini belirtti. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde (BMGK), Slovenya'nın bu konuda siyasi baskıyı artıracağını kaydeden Fajon, şöyle devam etti: "Gerçek şu, kimse sınırları zorla değiştiremez. Bizler iki devletli çözümü ve kalıcı bir barışın sağlanması konularında ısrarımızı sürdüreceğiz."

Polonya Dışişleri Bakan Yardımcısı Andrzej Szejna, "Filistinliler olmadan Filistin hakkında karar verilemez." dedi. Trump'ın Gazze Şeridi'ni "devralma" ve burada yaşayan Filistinlilerin komşu Arap ülkelere zorla gönderilmesi fikri konusunda Szejna, "Filistinliler olmadan Filistin hakkında karar verilemez, Polonya'nın duruşu bu yönde." değerlendirmesini yaptı. Szejna, Polonya olarak iki devletli çözümü uzun zamandır desteklediklerini dile getirerek Filistinle diplomatik ilişkiler sürdürdüklerine de dikkati çekti.

İskoçya Başbakanı John Swinney, Trump'ın planına tepki gösterdi. Swinney, X'ten yaptığı paylaşımda, "Gazze'de aylarca süren toplu cezalandırma ve 40 binden fazla kişinin ölümünden sonra, Filistinlilerin evlerinden çıkarılması yönündeki herhangi bir öneri kabul edilemez ve tehlikelidir." ifadesini kullandı. İskoç lider, etnik temizliğin yapılmasına karşı çıkarak, sadece iki devletli çözümün kalıcı barışı getireceği değerlendirmesinde bulundu.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdelatty, yaptığı açıklamada, Filistinlilerin bölgeden göç ettirilmeden Gazze'nin hızla yeniden inşa edilmesi çağrısında bulundu. 

Mısır, Suudi Arabistan, BAE, Katar, Filistin Yönetimi ve Arap Birliği ortak bildiri yayımladı. Trump'ın önerisinin bölgeyi istikrarsızlaştıracağını ve çatışmaları artıracağını vurguladılar.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, Trump'ın açıklamalarına doğrudan atıfta bulunmayan bir açıklama yayımladı. Suudi Arabistan, "Gazze konusundaki pozisyonumuz son derece net ve açıktır, hiçbir koşulda yoruma açık değildir. İsrail ile ilişkiler Filistin Devleti kurulmadan tesis edilmeyecek. Filistinliler konusundaki duruşumuz müzakere edilemez." açıklamasında bulundu.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Trump'ın Gazze halkını başka yere taşıma planının "etnik temizlik" anlamına geleceğini söyledi.

Filistin'in Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Riyad Mansur ise, "Dünya liderleri Filistinlilerin Gazze'de kalma isteğine saygı duymalı." dedi.

Connecticut'tan Demokrat senatör Chris Murphy, X'te yaptığı paylaşımda, "Gazze'yi devralmıyoruz. Tamamen aklını kaçırdı. ABD'nin Gazze'yi işgali binlerce ABD askerinin katledilmesine ve Orta Doğu'da onlarca yıl sürecek bir savaşa yol açacaktır. Bu kötü bir şaka gibi." dedi.

ABD Kongre Üyesi Rashida Tlaib ise, "Bu başkan, soykırımcı bir savaş suçlusunun yanında otururken açıkça etnik temizlik çağrısı yapıyor." dedi.

California'dan Temsilciler Meclisi'ne giren Eric Swalwell da "ABD, Gazze'yi işgal mi edecekmiş? Sonu gelmeyen savaşlara girmeme sözü verilmişti. Ama yanlış saymıyorsam Grönland, Kanada, Panama Kanalı ve şimdi de Gazze'yi işgal ediyoruz." ifadelerini kullandı.

Demokrat Senatör Chris Van Hollen, Trump'ın önerisini "başka bir adla etnik temizlik" olarak niteledi.

Eski bir Cumhuriyetçi kongre üyesi olan Justin Amash da Trump'ın önerisini etnik temizliğe benzeterek, "Eğer Filistinlileri Gazze'den zorla çıkarmak için asker konuşlandırılırsa, o zaman ABD sadece başka bir pervasız işgale saplanmakla kalmayacak, aynı zamanda etnik temizlikten de suçlu bulunacaktır." dedi.

Amerikan CNN International medya organı, Trump'ın açıklamalarının ABD'nin Orta Doğu barış inşası tarihindeki en uçuk fikir olduğunu yazdı. CNN'e göre dünyanın en güçlü demokrasisinin lideri böyle bir zorunlu yer değiştirmeye öncülük ederse, geçmişteki tiranların suçlarını tekrarlamış ve kitlesel etnik temizlik programları için bir bahane yaratmış olacak. Filistinlileri zorla yerlerinden etme fikrinin Suudi Arabistan'la normalleşme planlarına da darbe vurabileceğini belirten CNN, "Gazze'nin tamamen boşaltılması, devlet kurma hayallerine ciddi bir darbe vuracağı gibi, Birleşmiş Milletler tarafından Gazze gibi İsrail işgali altındaki topraklar olarak kabul edilen Batı Şeria'daki Filistin varlığına ilişkin de şüphe yaratabilecek bir emsal yaratacaktır." ifadelerini kullandı.

Bu açıklamanın ardından tepkiler gelmeye devam ediyor. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Trump'ın planı hakkında, "Tehcir meselesi ne bölgenin ne bizim kabul edebileceğimiz bir durum. Tartışmaya açılması bile yanlış" dedi.

AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik ise, "ABD yönetimi tarafından dile getirilen “Filistinlilerin Gazze’yi terketmesi” şeklindeki yaklaşım, sürgün, tehcir, etnik temizlik ve Filistin halkının öz vatanını gaspetme girişimidir. Bu, en temel insan haklarına ve uluslararası hukuka aykırıdır." ifadelerini kullandı. Çelik, "Filistin halkının öz vatanında yaşama hakkını en güçlü şekilde savunuyoruz. Gazze halkının iradesine dönük her türlü dayatmanın karşısındayız." dedi. Ayrıca, 1967 sınırlarında, başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir Filistin Devleti’nin vücut bulmasının yegane çözüm olduğunu vurguladı.