Et ve Süt Kurumu Genel Müdürü Kayhan: 'Kırmızı ette kendimize yetmenin yolu tedarik zincirini ıslah etmektir'

Türkiye Et ve Süt Kurumu Genel Müdürü Mustafa Kayhan, Türkiye’nin kırmızı ette kendisine yetecek bir strateji geliştirmesi gerektiğini söyleyerek, “Kırmızı ette kendimize yetmenin yolu tedarik zincirini ıslah etmektir” dedi.

Kayseri Kırmızı Et Üreticiler Birliği tarafından düzenlenen ‘Sözleşmeli Besicilik İstişare Toplantısı’nda konuşan Türkiye Et ve Süt Kurumu Genel Müdürü Mustafa Kayhan, “Kırmızı et, dünyada çok bol bir ürün değil. Toplamı 70 milyon tondur dünya üretiminin ve bunun ticarete konu kısmı sadece 11,5-12 milyon tondur. Türkiye gibi güçlü bir ekonomi, genç bir nüfus dışarıdan et almaya kalkıştığı zaman aslında dünya fiyatlarını da yükseltme potansiyelindedir. Çünkü çok bol bir ürün değildir. Üretimine baktığımız zaman özellikle Latin Amerika başta olmak üzere ağırlıklı meraya dayalı bir besicilik olduğunu görüyoruz. Satanlar da genellikle 5-6 tane ülkeyi geçmez. Yine bunların tüketimine baktığımız zaman aslında tüketilen etin yüzde 70’ı domuz eti, kalan eti de dışarı satıyorlar. Bizim gibi sığır eti tüketseler satacak etleri yok. Onlar da ithal etmek zorunda kalırlar. Dünyanın gerçekliği bu şekildedir. Bunun farkına vararak bizim stratejimiz de şu olmalıdır: Biz kırmızı ette kendi kendimize yeterli bir üretim stratejisi geliştirmek zorundayız. Bunu da kendi hayvan potansiyelimizi en verimli şekilde eş zamanlı yaparak üretmek zorundayız. Bunun yolu da şudur: Bir kere biz tedarik zincirini ıslah etmek zorundayız. Kırmızı et tedarik zincirine baktığımız zaman mera bölgesindeki ham danalar toplanıyor. Sonra besici arkadaşlar onlardan alıyor. Daha sonra 6-7 ay beside tutuyor. Sonra başka bir et komisyoncusu ondan alıyor. O da sanayiciye veriyor. Oradan perakendeye gidiyor. Çok aktörlü ve manipülasyona çok açık bir tedarik zinciridir. Aslında taraflardan biri kazanmaya çalışırken, diğer taraf gelir kaybına uğruyor. Bu sağlam ve sürdürülebilir bir tedarik zinciri değildir. Biz de bu modelle gelişmiş ülkelerdeki gibi bir model, bir sistem yapmayı düşünüyoruz. Bir kere ara aktörler burada olmayacak. Alıcı biz, satıcı sizlersiniz. Kendi aramızda bir model oluşturacağız. Modelimizin özünde de üreticimizin kazanacağı bir perspektif sunuyoruz. Piyasada doğru ve rasyonel bir fiyatın oluşmasına gayret edeceğiz” dedi.

“Kırmızı et fiyatı 120 TL bandında olsun istiyoruz”

Kayseri Kırmızı Et Üreticiler Birliği Başkanı Ercan Aras da, kırmızı et fiyatlarının 120 TL bandında olmasını istediklerini söyleyerek, “Tabii ki biz üreticiler amacı insan oğlunun doğası gereği tüketmek zorunda olduğu proteini, yani eti üretmek. Bu gıdanın ne kadar önemli olduğunu insanlık pandemiden sonra anladı. Çünkü insanlar şunu anladı: Arabaya binmeden, uçağa binmeden, hatta cep telefonu olmadan hayatını idame edebileceğini anladı. Fakat yemeden, içmeden yani insanoğlunun biyolojik yapısını idame edecek gıdayı tüketmeden yaşayamayacağını anladı. Bu yüzden dünyada bütün milletler bu konuda yeni araştırmalar yapıp, daha çok kendi bütçelerinden sermaye ayırıp bu sektöre yatırım yapmaya başladı. Tabii ki biz Türkiye olarak da yeni Tarım Bakanımızın gelmesiyle beraber yeni bir vizyon, yani tarım ve hayvancılıkta yeniliğe gitme hedefleri olmuştur. Biz üreticiler bu yeniliğe tam destek olmak için her zaman katkı sağlamak için mücadele edeceğiz. Üretici enflasyonun altında ezilmiş ve kalkamaz hale gelmiştir. Çünkü besilik dananın canlı kilosunu 85 TL’ye alıyorsunuz, bütün yem girdi maliyetleri yüzde 100-150 oranında artmış fakat bugün üreticinin üretmiş olduğu etin maliyetinin 120-130 TL arasında olmasına rağmen hala biz üreticiler 95-97 TL yağlı, 100-105 arasında yağsız satmaktayız. Bu gerçekten çok zor bir durumdur. Üreticilerimiz şu anda finans maliyetini, enflasyon muhasebesini yapmasına rağmen şu anda sermayemizden yüzde 20 oranında zarar etmekteyiz. Böyle giderse artık Ziraat Bankası borçlarını ödeyemez hale geleceğiz. Ahırların yüzde 30-40’ı boşaltılmış ve artık üreticilerimizin diğer kalan kısmı hayvanlarını satıp, hayvancılığı yapmama kararındalar. Bizim ricamız, acil olarak etin 120 TL bandına çıkarılmasıdır. Sözleşmeli besicilik faaliyetinin bir an önce hayata geçirilmesi ve Türkiye Et ve Süt Kurumu’nun kesiminin yağlı hale getirilmesini istiyoruz. En büyük isteklerimizden biri de biz tabii ki Kayseri’deki siyaseti zorluyoruz ama sizden destek bekliyoruz. Artık Kayseri üreticisi sağdan soldan mezbahalarda değil, devlete ait Et ve Süt Kurumu’nda malını kestirmek istiyor. Yani acil olarak Kayseri’ye Et ve Süt Kurumu kurulmasını istiyoruz” ifadelerini kullandı.

KTO Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Gülsoy ise, “Tarım ve Orman Bakanlığımız tarafından verim odaklı hayvancılığı geliştirmek ve kırmızı et tedarik zincirini geliştirmek amacıyla ortak kazanca dayalı olarak örnek bir üretim modeli olan Sözleşmeli Besicilik Projesi daha önce hayata geçirilmişti. Bu proje üreticilerimize fiyat garantisi sunulması, alım fiyatlarının maliyetlere göre sürekli güncellenmesi, besicilerimizin 5 yıllık planlı üretim yapabilmesine olanak sağlıyor. İnşallah güzel ve verimli bir toplantı olmasını diliyorum” dedi.

KTB Yönetim Kurulu Başkanı Recep Bağlamış da Sözleşmeli Besicilik Projesi’ni desteklediklerini belirterek, “Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Vahit Kirişci tarafından daha önce açıklandığı üzere verim odaklı hayvancılığı geliştirmek ve kırmızı et tedarik zincirini daha da güçlendirmek amacıyla tarafların ortak kazancına dayalı sektörde örnek bir üretim modeli olan Sözleşmeli Besicilik Projesi hayata geçirilecek. Yerli ve milli üretim ilkesi ile hayata geçirilecek proje çerçevesinde planlı üretimle hem ilimizde faaliyet gösteren besicilerimiz hem de ülkemiz kazanacak. Sürdürülebilir ve planlı üretimi amaçlayan sözleşmeli besicilik uygulamasını Kayseri Ticaret Borsası olarak destekliyoruz. İlimize, ülkemize, üreticilerimize ve sektörümüze hayırlı uğurlu olmasını diliyorum” ifadelerini kullandı.

Kayseri Tarım ve Orman İl Müdürü Mustafa Şahin, “Türkiye’de sürdürülebilir tarımın yapılabilmesi için sözleşmeli üretimin olması vazgeçilmez unsurlarımızdan bir tanesidir. İnşallah bundan sonraki süreçlerde de bu şekilde bir üretim modeli ile hem üreticilerimiz, beraberinde de tüketicilerimiz bir denge unsurunu oluşturduktan sonra bölgemizdeki tarım ve hayvancılığın gelişmesine katkı sağlayacağını düşünüyorum” dedi.

Konuşmaların ardından üreticilerin proje ile ilgili soruları yanıtlandı. Kayseri Ticaret Odası (KTO) ev sahipliğinde gerçekleşen toplantıya KTO Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Gülsoy, Türkiye Et ve Süt Kurumu Genel Müdürü Mustafa Kayhan, Kayseri Ticaret Borsası (KTB) Yönetim Kurulu Başkanı Recep Bağlamış, Kayseri Kırmızı Et Üreticiler Birliği Başkanı Ercan Aras, Kayseri Tarım ve Orman İl Müdürü Mustafa Şahin, protokol üyeleri ve üreticiler katıldı.