Uzman Sosyal Pedagog/pskolog Hanım Demirbaş:

Uzman Sosyal Pedagog/Psikolog Hanım Demirbaş, 'insan kendisinde gelişmiş olan, geliştirmesi gereken veya geliştirmek istediği yönlerinin farkına vararak, çeşitli yöntemlerle, kişisel bir gelişim sağlama olanağı bulabiliyor' dedi.

Hanım Demirbaş, 'Çoklu zeka kuramı geleneksel zeka kuramlarının sabit fikirliğe karşın içsel bir bakış açısı sunuyor. Yıllardır uzmanlar zekanın gelişmeye açık olmayan, doğuştan gelen bir kapasitesinin olduğunu öne sürmüşlerdir. Yapılan gözlem ve araştırmalar yaşanan duygu ve düşünsel deneyimlerin zekayı farklı tarzlarda şekillendirdiğini gösteriyor' ifadesinde bulundu.

Hanım Demirbaş, 'Bazı insanların görerek ve zihinlerinde şekillendirerek öğrenebildikleri konuları kimi dinleyerek kimisi ritimlerle kimisi kendi görüşünce analiz ederek aklında tutabiliyor. Bu zeka türleri de insanda sadece tek bir yönde gelişmeyebiliyor. Örneğin; hem işitsel hem görsel zekası gelişmiş olanlar olabiliyor. Bu kuram dikkate alındığında öğrenci, öğretmen, aile vs. kişinin eğitiminde payı olan bireylerin farkındalıkları artıyor. İnsanları tek bir bakış açısıyla değerlendirmek yerine yetiştiği koşullar hesaba katılıyor. Bu sayede insan kendisinde gelişmiş olan, geliştirmesi gereken veya geliştirmek istediği yönlerinin farkına vararak, çeşitli yöntemlerle, kişisel bir gelişim sağlama olanağı bulabiliyor. Zeka gelişim türlerini ayırdığımız zaman, yedi şekli olduğunu görüyoruz' diyerek açıklamasını şu şekilde sürdürdü:

'Sözel zeka, insanda doğup büyüdüğü sosyal çevrede konuşulan dili öğrenme, konuşarak, dinleyerek cümleler arasında bağlantılar kurarak, aileyle, arkadaşlarla vs. iletişim kurarak gelişen bir zeka türüdür. Okullarda bu türe çok değer verildiği görülmektedir. Sözel zeka gelişimi için; güzel bulunan bir hikayenin sonunu kişi kendisi tamamlamaya çalışabilir, her gün yeni öğrenilen bir kelime cümleler içinde kullanılabilir, kişi kendisini heyecanlandıran bir konuda söylev verebilir ya da hayal dünyasını kullanarak daha farklı çalışmalar yapabilir. Örneğin; bir dergiye üye olabilir yada yaşadığı olayları günlük olarak kaleme alabilir.

Mantıksal ve matematiksel zekanın, çocukluk döneminde somut işlerle uğraşırken, nesneleri birebir eşlemeyle gelişmeye başladığı ileri sürülüyor. Yön duygusu, geniş bir akıl yürütme ve analiz yapma becerisi, fen bilimleri, sosyal alanlarda, edebiyatta ve daha birçok alanda, sözcükleri kullanabilme, okuma, yaratma, yabancı dil öğrenme, sosyal medya kullanımı, müzik notalarını öğrenebilme vs. biçiminde kendini gösteriyor. Mantıksal ve matematiksel zeka üzerine yapılacak egzersizler olarak iki nesneyi karşılaştırarak çözümsel düşünme egzersizleri yapılabilir. Örneğin; daktilo ile bilgisayarın kendine özgü özellikleri ile benzer özelliklerini bulun. 'Bilimsel yöntem' kullanımı gerektiren bir projede yer alınabilir. Eğer bir aşçı değilseniz yemek yapmaya, tarifin en başından başlayın.

Bedensel zeka, çocukluktan itibaren, duruş, yüz ifadeleri vs. bedenin kontrol hareketlerinin geliştirilebilir motor hareketlerini kapsıyor. Geliştirmek için öneri olarak; sportif aktiviteler önerilebilir. Güncel olayları ya da modern buluşları inceleyerek mimiklerle anlatabilirsiniz (sessiz film oynamak gibi). Vücudunuzun bildiklerini ve fonksiyonlarının neler olduğunu daha da iyi anlamak için her gün yaptığınız ve fiziksel güç gerektiren kar küreme, çim biçme, bulaşık yıkama, aracınızı park etme gibi işlerde dikkatlice kendinizi gözleyerek bir farkındalık oluşturabilirsiniz.

Ritmik zeka, ritimleri anlayarak, müziğin verdiği duyguyu içselleştirerek kendini ifade eden şahıslarda kendini gösterir. Müziksel zekayı geliştirmek için doğadan farklı sesler dinlenebilir, bu seslerde neler bulabileceğinizi düşünüp, çıkarımlarınızı ifade edebilirsiniz. Başka bir egzersiz olarak; bir ruh halinden çıkabilmek için örneğin, stresliyken ruh halinizi düzeltebilecek şarkılar dinleyebilirsiniz.

İçsel zeka, kendi içine dönebilen böylelikle kendini tanıyıp farkında olan, duygu ve düşüncelerini buna göre belirleyebilen insanlarda gelişmiş demektir. İçsel zekayı geliştirebilmek için öneri olarak öncelikle; kişi 'ben kimim?' sorusuna 25 kelime ile yanıt verebilir ve bir hafta boyunca metin üzerinde düzeltmeler yaparak yanıtını düzeltip geliştirebilir. Bir başka öneri olarak; rutin bir aktivite sırasında dikkati toplayarak olan bitene odaklanılabilir. Bu da bir farkındalık çalışmasıdır. Üçüncü öneri; kişi etrafındaki atmosferi tarafsız kalarak inceleyerek, yaşanan duyguları kızgınlık, korku vs. yönünden yorumlayabilir.

Kişiler arası zeka, kişinin çevresindekilerin duygu ve düşüncelerini anlama, yorumlama, gerektiğinde liderliği ele alabilme, etkili iletişim kurabilme vs. kabiliyetinin olduğu durumlarda kendini belli eder. Geliştirmek amacıyla; bir insana odaklanıp, başka sorular aklı kurcalamadan onu dinleyip anlamaya çalışılabilir. Herhangi biriyle konuşmadan, örneğin, jest ve mimiklerle anlaşmaya çalışılabilir veya başka bir şekilde beden dilinden bir kişi çözümlenip, çözümlemelerin doğru olup olmadığı kontrol edilebilir. Güvenilebilir insanlarla bir proje çalışması yapılabilir.

Görsel zeka, kişilerin bilgileri zihinlerinde üç boyutlu canlandırarak, görsel metotlarla öğrenme şeklidir. Kişi olayları izler, kendince yorumlar ve şekillendirir. Bu kişiler bilgileri, resimlerle, yazıları farklı renklerle yazılıp şekillendirildiklerinde dikkat çekici ve akılda kalıcı bulurlar. Görsel zekayı geliştirebilmek için; hayal gücü geliştirilmeye çalışılmalıdır. Örneğin, bir tatil sitesini hayalinizde canlandırarak tasarımını yapabilirsiniz. Duygu ve düşüncelerinizi hayal gücünüzü kullanarak maket vs. çalışmalarıyla ifade etme çalışması yapabilirsiniz.'