Tavuklar grevde: Türkiye'de Yumurta Fiyatları Krizi
Son dönemde yükselen yumurta fiyatları, vatandaşların en temel protein kaynağına ulaşmasını zorlaştırıyor. Son dokuz ay içerisinde yaşanan fiyat artışının endişe verici boyutlara ulaştığı vurgulanırken, bu durumun üretimi ve üreticiyi desteklemeyen tarım politikalarından kaynaklandığı ifade ediliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre yumurta fiyatları Ocak 2023'te 3,6 TL iken, Haziran'da 2,5 TL'ye kadar gerileyip, günümüzde ise yüzde 122 oranında artış göstererek 5,5 TL'ye yükseldi. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) verileriyle bu artışın yüzde 140'a ulaştığı belirtiliyor. Uzmanlar, bu artışın devam etmesi halinde yumurta fiyatlarının 10 TL'yi geçeceği uyarısında bulunuyor.
Yumurta fiyatlarındaki artışın arkasında iki ana sebep bulunuyor: Birincisi, üretimdeki düşüş; ikincisi ise maliyetlerdeki önemli artışlar. Üretim, son üç ayda 5,5 milyar adetten 5 milyar adede düşerek yüzde 8 oranında azaldı. Küresel ölçekte etkili olan kuş gribi, bu düşüşte önemli bir rol oynadı.
Maliyet artışları da dikkat çekici. Ocak ayında üretici fiyatları yüzde 39, Şubat'ta ise yüzde 52 oranında arttı. Tüketici fiyatlarında ise Ocak'ta yüzde 39, Şubat'ta yüzde 51, Mart ayında ise yüzde 82 oranında bir artış gerçekleştiği görüldü. Bu durum, üreticinin karşılaştığı maliyet artışlarının doğrudan tüketiciye yansıdığını gösteriyor.
Yem fiyatlarının da ciddi biçimde arttığını ve bu sorunun ithalatla çözülemeyeceğini belirten uzmanlar, tavuk beslemesinde kullanılan mısır fiyatlarının son bir yılda yüzde 50 oranında yükseldiğini dile getiriyor. Düşük gümrük vergileriyle yapılan mısır ithalatının bile sorunu çözmediği, hayvancılık sektörünün gerektiği gibi desteklenmemesi nedeniyle üretimden çekilmelerin yaşandığı belirtiliyor. Bu durum, vatandaşların hem kırmızı et hem beyaz et hem de yumurtaya ulaşımını zorlaştırıyor.
Sonuç olarak, yüksek fiyatlar ve düşen gelirler nedeniyle vatandaşların temel gıda maddelerine ulaşmada güçlük çektiği ifade ediliyor. Bunun bir sonucu olarak, marketlerde ve satış noktalarında uzun kuyruklar oluşuyor. Türkiye'nin kişi başına yıllık yumurta tüketiminde 190 ülke arasında 69. sırada yer alması, durumun ciddiyetini artırıyor. Uzmanlar, mevcut tarım politikalarının gözden geçirilmesi, üreticinin desteklenmesi, maliyetlerin düşürülmesi ve halkın gıdaya erişiminin güvence altına alınması gerektiğinin altını çiziyor. Eğer bu sorunlar görmezden gelinmeye devam ederse, yumurta fiyatlarının 10, 20 hatta 30 TL'ye ulaşması an meselesi.