ORAN KOBİLERİ BEKLİYOR

Geçtiğimiz yıl özel bir uygulama yaparak kr amacı gütmeyen kurumlara 1 milyon TL'ye kadar destek verdiklerini belirten Gavgacı: ''Ama belki burada vurgulanması gereken en önemli husus ajansın esas amacı KOBİ'leri desteklemek. Dolayısıyla bu güne kadar aktardığımız kaynaklara baktığımızda %80'i KOBİ'lere aktarılmış durumda'' dedi.   

Destek verilecek olan ürünleri nasıl belirliyorsunuz?

En başta planlama çalışmalarını yapıyoruz. Planlama çalışmalarında amacımız bu bölgenin gelişim alanları nelerdir? Bu bölgenin KOBİ'sine hangi alanda destek vermemiz lazım ki biraz evvel ifade ettiğimiz gibi bir ARGE alt yapısı oluşturalım. İkincisi, katma değerlerimizi üretelim üçüncüsü ithal ikametini sağlayalım. Bunları tespit ettikten sonra buna yönelik rehberler hazırlıyoruz. Ajans olarak diyoruz ki: Kayseri'de KOBİ'lere 2014 yılında şu alanda destekler vereceğiz. 2015 yılında şu alanda destekler vereceğiz. Ancak belirlediğimiz bu önceliklerde proje sunan KOBİ'ler veya kr amacı gütmeyen kurumlar ajanstan destek alabilecekler ve sonrasında destek başvuru süreci başlıyor. Kobilerimiz bize başvuruda bulunuyorlar kr amacı gütmeyen kurumlarda aynı şekilde biz bu başvuruları ajans bünyesinde kapalı bir ortamda ses ve görüntü kaydının alındığı bir ortamda bu bölgeden olmayan yani kayseri, Sivas, Yozgat illerinde doğmamış ilgili uzmanlar tarafından değerlendirilmesini sağlanıyor. Bu uzmanlar geliyorlar her bir projeyi her hangi bir iletişim ortamı olmadan telefon bilgisayar ortamından uzak görüntü ve ses kaydı altında 3, 3,5 saat içerisinde değerlendiriliyorlar. Değerlendirmeleri manuel olarak değil bilgisayar ortamında madde olarak değil dijital olarak online olarak sisteme giriyorlar. Kalkınma ajansı yönetim sistemine dolayısıyla değerlendirme sürecinde gerek puanlama öncesinde gerek puanlama sonrasında yapılan değerlendirmeye ajansın en ufak bir müdahalesi olmuyor. Ajansın müdahale etme imkanı yok. Burada ajansın en önemli rolü doğru şekilde programları oluşturmak, rehberleri hazırlamak ve doğru projelerin ajansa başvuru yapmalarını sağlamak. Yani doğru projeleri alırsak zaten ortaya istediğimiz neticeleri alabilecek sonuçlara ulaşabiliyoruz. Sonrasında o proje değerlendirildikten sonra ilgili uzman tarafından aradan bir hafta 10 gün geçtikten sonra ayrı bir uzman aynı projeyi ayrı ortamlarda değerlendiriyor. Ancak değerlendirmeyi yaparken o projeyi ilk defa kendisi mi değerlendiriyor, yoksa bu projeyi ikinci defamı değerlendiriyor her hangi bir bilgisi yok. Projeyi sanki ilk defa değerlendiriyormuş gibi değerlendiriyor. O da online olarak sisteme giriyor puanlamayı tabi biz sistemden görüyoruz. Eğer ilk değerlendiren kişiyle ikinci değerlendiren kişinin verdiği puanlar arasında 15 puan ve üstü fark varsa proje hakeme gidiyor. Yok birbirine yakın puanlar vermiş ise örnek veriyorum ilk değerlendiren uzman 80, ikinci değerlendiren uzman 70 vermişse projenin notu aritmetik ortalama 75 olarak kayda giriyor. Ve ajansın destekleri de en yüksek puanı alan projeden başlamak suretiyle o yıl için belirlenen destek projesi bitinceye kadar bu projelere aktarılıyor. İfade ettiğim gibi burada değerlendirme sürecinde değerlendirmeler ajans tarafından yapılmıyor. Ajansın herhangi bir müdahale imkanı yok. Ancak biz burada doğru kişilere doğru proje başvurusu yapmalarını sağlayacak rehberlik ve danışmanlık hizmeti veriyoruz.

Mali destek oranı neye göre belirleniyor?

Şimdi bizim mevzuatımızda kr amacı gütmeyecek kurumlara verilecek oran en fazla %75'tir. En düşük %25 olarak belirlenmiş durumda… KOBİ'ler içinde aynı şekilde oran en fazla %50 en az %20'dir. Bu demek değildir ki %50'sini vereceğiz ya da %75'ini vereceğiz. Bizim destek oranıyla bir de destek limitimiz var. Örnek vermek gerekirse 2014 yılında bizim kr amacı güden bir KOBİ'ye en fazla sağladığımız destek 500 bin TL'dir. Bu ne manaya geliyor: Eğer sizin bir işletmeniz var  ve 1 milyon TL'lik bütçeli bir proje yapacaksanız bunun %50'sine tekabül eden 500 bin TL'yi ajanstan talep edebilirsiniz. Ancak yapacağınız proje şayet 1,5 milyon TL' ise bu sefer orana takılmıyorsunuz. Çünkü orana vurduğunuzda 1,5'un %50'si 750 bin TL ama ajans 500 bin TL'de sınırlıyor. O zaman bizden %33'ünü talep edebiliyor. Yani ajanstan talep edilebilecek miktar 500 bin TL'yi veya %50'yi geçemiyor. Kr amacı güden kuruluşlar bu iki şartı da sağlamak durumunda. Kr amacı gütmeyen kurumlar için ise %50 oranı %75 şeklinde değişiyor.

Kar amacı gütmeyen kurumlarda miktar değişiyor mu?

Miktar, programa göre değişiyor. Örnek veriyorum geçtiğimiz yıl özel bir uygulama yaptık kr amacı gütmeyen kurumlara 1 milyon TL'ye kadar destek verdik. Ama belki burada vurgulanması gereken en önemli husus ajansın esas amacı KOBİ'leri desteklemek. Dolayısıyla bu güne kadar aktardığımız kaynaklara baktığımızda %80'i KOBİ'lere aktarılmış durumda…  Ancak %20'ye yakın bir kısmını kr amacı gütmeyen kurumlara aktarıyoruz. Çünkü kalkınma üretimden geçiyor kalkınma KOBİ'lerden geçiyor. Aksi takdirde kamunun kaynağını kamu maliyeti ile başka bir kamu kurumuna aktarmak gibi ajansın bir misyonu yok. O alanda biraz evvelde ifade ettim çok stratejik önemli gördüğümüz bazı projelere kr amacı gütmeyen kurumlara ki onlar da bizim genelde çok ciddi ortağımız.

Bildiğimiz kadarıyla hem KOBİ'lerin hem de kar amacı gütmeyen kurumların ajansa proje hazırlayıp sunmamasından ajans olarak şikyetçisiniz?  Bu bağlamda şunu sormak istiyoruz: Kayseri, Sivas, Yozgat gibi şehirlerin ORAN'a bakış açısı nasıl?

Yaptığımız çalışmalarla her geçen gün farkındalığı artırıyoruz. Ama birçok belediyemizde kapasite problemi var. Bu problemleri aşmak için de bir insan kaynağı gerekiyor. Yetenekli nitelikli proje hazırlamaya yeterli düzeyde bilgi sahibi olan insan kaynağı kapasitesi gerekiyor. Bu birçok belediyemizde yok. Dolayısıyla bu programda proje hazırlama sıkıntıları oluyor. Biz de bunu bertaraf etmek için teknik desteklerle bölgede proje hazırlama eğitimleri veriyoruz. Geçtiğimiz dört yıl içerisinde yaklaşık 4 bin kişiye 2 gün süreli proje hazırlama eğitimi verdik. Bunlar tamamen ücretsiz eğitimler. Amacımız insanları danışmanlık müesseselerine bağımlı olmaktan kurtarmak. Belki danışman kullanabilirler ama danışman kullanıyor olmasalar bile danışman tarafından yazılan projeyi okuyup, değerlendirebilmek için bilgi birikimine sahip olmaları amacıyla biz bu insanlara 2 gün süren proje hazırlama eğitimleri veriyoruz. Bundan sonraki dönemde de eğitim vermeye devam edeceğiz. Bazen yerel yönetimlerin talepleriyle bizler yerel yönetimin bulunduğu il veya ilçede o kurumumuzun çalışanlarına ücretsiz eğitim veriyoruz. Tabi bazı yerel yönetimlerde ajansa mevzuat gereği katkı payı ödemek zorunda... Yerel yönetimler bu meblağı ödemek durumunda. İfade ettiğim gibi ajans gelirlerinin %85'ini merkezi bütçeden gelen paylar oluştururken %15'ini de yerelden gelen paylar oluşturuyor. Belediyelerimiz, sanayi ve ticaret odalarımız ve il özel idarelerimiz bu payları ödeyemedikleri için ajansa proje başvurusunda bulunamıyorlar. Bu da bir kısım belediyelerimizin başvurularında bir engel oluyor. Şu anda mevzuatta bu konuyla ilgili bir düzenleme yapılması gündemde en azından il belediyeleri dışında taşra belediyeleri ilçe ve belde belediyelerinin ajansa hükümlü oldukları bu payın alınmaması yönünde ama hali hazırdaki mevzuat gelirlerinin 1000'de 5'i oranında bir pay ödemeleri gerektiğini öngörüyor ve maalesef ödemeyen kurumlarımız ajansa proje sunamıyor ve destek alamıyor. Fakat teknik destek ödemeseler de ajanstan destek alabiliyorlar. Bunu da belirtmekte fayda var.

2015 yılındaki hedefleriniz nelerdir?

2015 yılında yine geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi 20 milyon TL'ye yakın bir kaynağın bölge illerimizde kr amacı güden ve gütmeyen kurumlar için kullandırılması gündemde… Şuan için çok net olmamak kaydıyla birlikte yenilenebilir enerji bizim için çok önemli bir konu 2014 – 2023 bölge planında ajans tarafından hazırlanan bölge planında da önemli yer verilmiş durumda… Bölgesel gelişme ulusal stratejisi gelişiminde de bu konu önemli bir şekilde yer alıyor. 10. Kalkınma planında da zaten bu konuya yer veriliyor. Çünkü cari açığın en ciddi etkenlerinden biri enerji… Müşahede ettiğimiz gibi biz bu bölgede %73 oranında ithal enerji kullanıyoruz. Ve üretilen enerjinin de %45 – 50'si oranında ithal ettiğimiz doğalgazdan üretiyoruz. Bölgemize baktığımızda üretilen ve tüketilen enerjinin %2'sini biz tüketiyoruz. Tüketilen doğalgazın  %1,6'sını biz tüketiyoruz. Dolayısıyla bunlara bir şekilde ajans kaynakları el verdiği ölçüde destek sağlamalıyız. Yenilenebilir enerji bizim öncelikli gündemimiz arasında… Önümüzdeki yıllarda bu alanda destekler sağlanabilir. Tabi gerek Kayseri Erciyes bölgesiyle birlikte ciddi bir atılım yapmanın eşiğindeyiz. Planlandığı şekliyle tamamlandığı taktirde önümüzdeki yıllar içerisinde otellerimizde 6 bin yatak kapasitesine ulaşacak. Buradaki gerek turizm gerek kültür varlıklarının tanıtımı ve bunlarla ilgili ihtiyaç duyulan altyapı gerek inşaat altyapısı gerek insan kaynağı altyapısının geliştirilmesi için desteklerimiz olacak. Çünkü turizm bizim bölgemiz için kritik. Gerek kayseri gerek Sivas gerek ise Yozgat için turizme yönelik ciddi potansiyeller var. Bu potansiyellerin değerlendirilmesi için de tabi ki biz kaynaklarımızı ön plana çıkaracağız. Bu alanlarla ilgili çalışmalar yürütüyoruz. Önümüzdeki günlerde yapacağımız açıklamalarda muhtemelen bu alanların sıklıkla sizlerde duyacaksınız, göreceksiniz. Bu alanda destekler sunacağız.

Son olarak neler söylemek istersiniz?

Öncelikle kalkınma ajansının bölgedeki farkındalığının artırılmasına katkı sağladığınız için çok teşekkür ediyorum. Biz ajans olarak bir iletişim stratejisi izliyoruz. Ama mümkün mertebede ilgili paydaşların bizleri tanıması yönünde çünkü farklı beklentiler oluşup beklenti karşılayamama noktasına düşmek istemiyoruz. Bu süreçte tabiki medyayla sizlerle çok daha sıkı diyalog halinde olmamız gerek. Bizden bilgilerin doğru aktarılması gerekse ajansın sizler çok ciddi bir kamuoyuna hitap ediyorsunuz. Çalışmalarımızın sizler tarafından kamuoyuna aktarılması bizim için kritik. Tabi kalkınma ajansı olarak sizlerle ve çalıştığınız kurumlara da teknik manada destek sağlama imkanlarımız mevcut. Geçtiğimiz yıl gazeteciler cemiyetine de bir destek sağlamıştık. Bu manada sizlerle her zaman işbirliğine hazırız teşekkür ediyoruz.

Söyleşi: Bünyamin Gültekin & Mesut Davarcı