Müfredatın ideolojisi değişmedi
Eğitim-Bir-Sen Genel Başkan Vekili Latif Selvi, yeni müfredat taslağına ilişkin, "Ne yazık ki müfredatın ideolojisine ilişkin bir değişiklik yapılmamış ve değişiklikler daha çok teknik düzeyde kalmıştır" dedi.
Eğitim-Bir-Sen Genel Başkan Vekili Latif Selvi, Millî Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz'ın 13 Ocak 2017 tarihinde 53 dersin taslak öğretim programının askıya çıkarıldığını, taslak programların 10 Şubat 2017'ye kadar askıda kalacağını; eğitimciler, sivil toplum örgütleri ve toplumun tüm farklı kesimlerinden taslak programlar için görüş alacaklarını, gelecek görüşler ekseninde programlarda iyileştirmeler yapacaklarını açıklamasının ardından taslak programların sendikaları tarafından incelendiğini belirterek, 'Toplumun farklı kesimleri, kapsamlı bir müfredat reformuna ihtiyaç olduğu konusunda neredeyse hemfikirdir. Eğitim-Bir-Sen olarak yıllardır müfredat reformunun kaçınılmaz olduğunu vurguladık ve bu çerçevede 'Gecikmiş Bir Reform: Müfredatın Demokratikleştirilmesi' başlıklı kapsamlı raporumuzu Ocak ayının başında kamuoyuyla paylaştık. Müfredatları ve ders kitaplarını inceleyen araştırmalar, müfredatın ve kitapların tek tipçi olduğunu, endoktrinasyonu hedeflediğini, çoğulculuğu dışladığını, farklılıklara izin vermediğini, sivil ve demokratik bir vatandaş perspektifini içermediğini; aşırı milliyetçi, devleti ve devlet otoritesini yücelten bir özelliğe sahip olduğunu ortaya koymuştur' ifadelerini kullandı.
Taslak programların kamuoyunun görüşü alınmak üzere askıya çıkarılmasının son derece yerinde bir adım olduğunu kaydeden Selvi, '2015 yılında başlayan öğretim programlarını askıya çıkarma uygulaması, demokratik olgunluk, çoğulcu, farklı kesimlerin sürece katılımına imkn vermesi açısından önemlidir. Eğitim Bir-Sen olarak, programların askıya çıkarılmasını ve kamuoyundan görüş alma sürecini olumlu bulmaktayız. Bakanlığın kamuoyundan gelen tüm görüşleri dikkatli bir şekilde incelemesi ve toplumsal talepleri dikkate alarak programlarda revizyona gitmesi gerekmektedir. Bakanlık, bundan sonraki çalışmalarını olgunlaştırırken de görüş almaya devam etmelidir' açıklamasında bulundu.
Bakanlığın 53 öğretim programında değişiklik yaptığını kaydeden Selvi, 'Ancak değişimin temel gerekçesinin ne olduğu açık bir şekilde ortaya konulmamıştır. Programların amaçları, hedefleri ve felsefesi incelendiğinde eski programlardan önemli bir farklılaşmanın olmadığı görülmektedir. Önemli sayıda dersin öğretim programının değiştirildiğinin ilan edildiği bu süreçte değişimin amacı, hedefi ve kapsamının açık bir şekilde ortaya konulması gerekmektedir. Dahası, Bakanlık programlarda yaptığı güncelleme çalışmasında sadeleştirmeyi amaçladığını ifade etse de birçok programda sadeleştirme yapılmadığı, bazı kazanımların birleştirildiği veya bazı kazanımlar çıkarılırken yeni kazanımların eklendiği görülmüştür' dedi.
'Öğretim programının felsefesinde, amaç ve ilkelerinde önceki öğretim programlarının amaç, hedef ve felsefesinden bir farklılaşma ve değişim görülmemektedir' ifadesini kullanan Selvi, şunları kaydetti:
'Örneğin Türkçe öğretim programında 2015 programına göre taslak Türkçe programında herhangi bir değişiklik yoktur. İçerikteki cümleler, hatta kelimeler bile aynıdır. 2015 programında vizyon şeklinde ifade edilen terim, 2017 programında amaç halini almıştır. 2015 programında Öğretim Programının Temel Yaklaşımı başlıklı içerik 2017 programında Öğretim Programının Temel Felsefesi başlığına aynı açıklamalarla dönüşmüştür. Değişiklik olarak öne çıkan husus, 2015 programında temel beceriler, değerler eğitimi ve rehberlik konularına değinilmemişken, 2017 programında toplam iki sayfada bahsedilmesidir. TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde eski programda amaç olarak tanımlanan 14 husus hemen hemen aynı ifadelerle yeni programda da yer almaktadır. Örneğin 1. Atatürk'ün üstün askerlik yeteneklerini, devlet adamlığı ve inkılapçı niteliklerini öğrenerek onun kişilik özelliklerini örnek alır. 3. Atatürk'ün önderliğinde gerçekleştirilen Türk inkılabının tarihi anlamını ve önemini kavrar. 8. Atatürk'ün dünya görüşünü ve düşüncelerini benimseyerek, Atatürkçü düşünce sisteminin bir savunucusu olur. 10. Ülkesi ve milleti ile bölünmez bir bütün olan Türkiye Cumhuriyeti'nin temelini Atatürk ilke ve inkılaplarının oluşturduğunun bilincine varır. 14. Günümüzün sorunlarına Atatürkçü bir yaklaşımla çözümler üretmesini sağlayacak ve kendisini geleceğe hazırlayacak bilgi, beceri, değer ve tutumlar kazanır. Öğretim programlarına dair en büyük yenilik olarak değerler eğitiminin dahil edilmesi olduğu ifade edilmiştir. Değerler eğitimine bakıldığında, eski programlarda öğretilmesi gereken değerlerden bahsedilmekte ancak ayrı bir bölümde öğretilmesi hedeflenen değerler yer almamaktadır. Yeni programda ise ayrı bir değerler bölümü açılmıştır. Öğretim programında yerleştirilmesi istenen değerlerin eskisine benzer olduğu görülmektedir. Örneğin, Hayat Bilgisi eski programında 20 değer yer almışken, yeni programda 26 değer sayılmıştır. 'Vefalı olma', 'vicdanlı olma' gibi ifadeler eklenmiştir.'
Taslak öğretim programları incelendiğinde programlarda kısmi bir değişimin olduğu görüldüğünü ifade eden Selvi, 'Birçok programda hemen hemen hiçbir değişiklik yapılmadığı (örneğin matematik öğretim programı), bazılarında ise ifade ve anlatım biçimlerinde (örneğin Hayat Bilgisi ve Türkçe dersi öğretim programı) değişiklik yapıldığı tespit edilmiştir. Genel olarak, öğretim programlarında önceki ile kıyaslandığında değişiklik oldukça sınırlıdır. Yukarıda da ifade edildiği gibi, birçok derste taslak programda kazanım sayılarında sınıf düzeyi ve kazanım alanına göre birkaç artma ya da azalma meydana gelmiştir. Burada, daha çok kazanımların yer değiştirmesi söz konusudur. Daha somut bir ifadeyle ilkokul Türkçe 2015 programında birinci sırada verilen kazanıma 2017 programında dördüncü sırada verilmekte ya da önceki programın kazanım uyarısında yer alan ifadenin yeni programa ayrı bir kazanım olarak verilmesi gibi nedenler dolayısıyla kazanım sayılarında değişim yaşanmış, öğretim programının mantığında ise bir değişim görülmemiştir. Örneğin, 2015 programında yer alan T.1.2. Okuma/İlk Okuma kazanımları toplam 6 iken, bunların 5'i aynen 2017 programına alınmıştır. 2015 programından 'T.1.2.5. Metni canlandırarak okur' kazanımı programdan çıkarılmıştır. Birinci sınıf düzeyi için bu kazanımın çıkarılması yerinde olmuştur. Ancak bu tür rutin değişiklikler için kapsamlı bir program değişim sürecine gerek yoktur. Hayat Bilgisi ders programında da benzer şekilde asgari bir değişiklik vardır: 'Ben ve Okulum' ünitesi 'Okulumuzda Hayat' olarak değiştirilmiştir. Bu ünitedeki 14 olan kazanım sayısı 15'e çıkarılmış. Kazanımlar ise birbirine benzerdir. Örneğin 'Öğretmeniyle ve arkadaşlarıyla tanışır', 'Sınıf içi tanışma etkinliğine katılır' olarak değiştirilmiş ve şu açıklamaya yer verilmiştir: 'Kendini tanıtarak, öğretmeniyle ve arkadaşlarıyla tanışır'' değerlendirmesinde bulundu.
Selvi, öğretim programlarında eğitim içeriğinin aktarılan değerler konusunda pek bir değişiklik yaşanmadığını belirterek, 'Eğitim-Bir-Sen'in öteden beri talep ettiği üzere çoğulcu, farklılıklara izin ve imkn veren, daha empatik ve eleştirel bir tarih anlayışı, toplumsal taleplere duyarlı, tarihi ve kültürü ile barışık bir müfredatın oluşturulduğunu söylemek güçtür. Bu anlamıyla müfredattaki değişim daha çok şekli olmuştur. Zaten ciddi bir değişim yaşanmayacağı, Bakan Yılmaz'ın açıklamalarında ve sonraki günlerde Bakanlık tarafından kamuoyuna yapılan açıklamalarda görülmüştür' ifadelerini kullandı.
Selvi, açıklamasının devamında şu değerlendirmelerde bulundu:
'Kapsamlı bir müfredat reformu konusunda önemli bir toplumsal talep vardır. Böyle bir talebin varlığını, hazırladığımız raporda da ifade etmiştik. Ancak hazırlanan taslak programların mantalite değişimini ve toplumsal talepleri karşılamaktan uzak olduğu, tarihi ve kültürü ile daha barışık bir müfredatın hazırlanmadığı, önceki müfredatlardan ilke, amaç ve içerik olarak pek bir farklılaşma içinde olmadığı görülmektedir. Eğitim-Bir-Sen olarak baskıcı, aşırı ideolojik, tek tipçi ve farklılıklara izin vermeyen bir eğitim sistemi yerine öğrencilerimizin kendi değerleriyle barışık yetişmesini, kendilerini en iyi şekilde gerçekleştirebilmelerini, yeni gelişmelere açık olmalarını ve böylece dünyayla rahatlıkla rekabet edebilmelerini sağlayacak bir eğitim sistemi istiyoruz. Maalesef taslak programlar bu talepleri karşılamaktan uzaktır. Müfredat reformunun tanıtımında 'Beyaz Kitap'a atıfta bulunulması ve söz konusu kitabın belli bir ideolojinin öğretilmesinde temel olarak alındığının ifade edilmesi, müfredatlarda bir ilerlemenin olmadığının/olmayacağının göstergesidir. Biz, Atatürk'ün efsanelerden, mitlerden ve tarihsel yanlışlardan arınmış bir şekilde tarihsel gerçeklere uygun olarak öğretilmesinden yanayız. Ne yazık ki müfredatın ideolojisine ilişkin bir değişiklik yapılmamış ve değişiklikler daha çok teknik düzeyde kalmıştır. Burada dile getirilen hususların, programlar revize edilirken, bakanlık yetkilileri tarafından dikkate alınmasını umuyoruz. Ayrıca, programların nihai şekillerine kavuşturulmasından sonra ders kitaplarının hazırlanma sürecine özel önem verilmesi gerekmektedir. Ders kitaplarında tek tipçi, ayrımcı, insan haklarına aykırı, otoriteyi ve devlet otoritesini yücelten, her daim devleti bireye önceleyen perspektiften vazgeçilmelidir. Son olarak ders kitapları hazırlanırken bilimselliğe riayet edilmeli ve kitapların herhangi bir bilimsel yanlış içermemesi noktasında hassas davranılmalıdır.'
İHA
Taslak programların kamuoyunun görüşü alınmak üzere askıya çıkarılmasının son derece yerinde bir adım olduğunu kaydeden Selvi, '2015 yılında başlayan öğretim programlarını askıya çıkarma uygulaması, demokratik olgunluk, çoğulcu, farklı kesimlerin sürece katılımına imkn vermesi açısından önemlidir. Eğitim Bir-Sen olarak, programların askıya çıkarılmasını ve kamuoyundan görüş alma sürecini olumlu bulmaktayız. Bakanlığın kamuoyundan gelen tüm görüşleri dikkatli bir şekilde incelemesi ve toplumsal talepleri dikkate alarak programlarda revizyona gitmesi gerekmektedir. Bakanlık, bundan sonraki çalışmalarını olgunlaştırırken de görüş almaya devam etmelidir' açıklamasında bulundu.
Bakanlığın 53 öğretim programında değişiklik yaptığını kaydeden Selvi, 'Ancak değişimin temel gerekçesinin ne olduğu açık bir şekilde ortaya konulmamıştır. Programların amaçları, hedefleri ve felsefesi incelendiğinde eski programlardan önemli bir farklılaşmanın olmadığı görülmektedir. Önemli sayıda dersin öğretim programının değiştirildiğinin ilan edildiği bu süreçte değişimin amacı, hedefi ve kapsamının açık bir şekilde ortaya konulması gerekmektedir. Dahası, Bakanlık programlarda yaptığı güncelleme çalışmasında sadeleştirmeyi amaçladığını ifade etse de birçok programda sadeleştirme yapılmadığı, bazı kazanımların birleştirildiği veya bazı kazanımlar çıkarılırken yeni kazanımların eklendiği görülmüştür' dedi.
'Öğretim programının felsefesinde, amaç ve ilkelerinde önceki öğretim programlarının amaç, hedef ve felsefesinden bir farklılaşma ve değişim görülmemektedir' ifadesini kullanan Selvi, şunları kaydetti:
'Örneğin Türkçe öğretim programında 2015 programına göre taslak Türkçe programında herhangi bir değişiklik yoktur. İçerikteki cümleler, hatta kelimeler bile aynıdır. 2015 programında vizyon şeklinde ifade edilen terim, 2017 programında amaç halini almıştır. 2015 programında Öğretim Programının Temel Yaklaşımı başlıklı içerik 2017 programında Öğretim Programının Temel Felsefesi başlığına aynı açıklamalarla dönüşmüştür. Değişiklik olarak öne çıkan husus, 2015 programında temel beceriler, değerler eğitimi ve rehberlik konularına değinilmemişken, 2017 programında toplam iki sayfada bahsedilmesidir. TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde eski programda amaç olarak tanımlanan 14 husus hemen hemen aynı ifadelerle yeni programda da yer almaktadır. Örneğin 1. Atatürk'ün üstün askerlik yeteneklerini, devlet adamlığı ve inkılapçı niteliklerini öğrenerek onun kişilik özelliklerini örnek alır. 3. Atatürk'ün önderliğinde gerçekleştirilen Türk inkılabının tarihi anlamını ve önemini kavrar. 8. Atatürk'ün dünya görüşünü ve düşüncelerini benimseyerek, Atatürkçü düşünce sisteminin bir savunucusu olur. 10. Ülkesi ve milleti ile bölünmez bir bütün olan Türkiye Cumhuriyeti'nin temelini Atatürk ilke ve inkılaplarının oluşturduğunun bilincine varır. 14. Günümüzün sorunlarına Atatürkçü bir yaklaşımla çözümler üretmesini sağlayacak ve kendisini geleceğe hazırlayacak bilgi, beceri, değer ve tutumlar kazanır. Öğretim programlarına dair en büyük yenilik olarak değerler eğitiminin dahil edilmesi olduğu ifade edilmiştir. Değerler eğitimine bakıldığında, eski programlarda öğretilmesi gereken değerlerden bahsedilmekte ancak ayrı bir bölümde öğretilmesi hedeflenen değerler yer almamaktadır. Yeni programda ise ayrı bir değerler bölümü açılmıştır. Öğretim programında yerleştirilmesi istenen değerlerin eskisine benzer olduğu görülmektedir. Örneğin, Hayat Bilgisi eski programında 20 değer yer almışken, yeni programda 26 değer sayılmıştır. 'Vefalı olma', 'vicdanlı olma' gibi ifadeler eklenmiştir.'
Taslak öğretim programları incelendiğinde programlarda kısmi bir değişimin olduğu görüldüğünü ifade eden Selvi, 'Birçok programda hemen hemen hiçbir değişiklik yapılmadığı (örneğin matematik öğretim programı), bazılarında ise ifade ve anlatım biçimlerinde (örneğin Hayat Bilgisi ve Türkçe dersi öğretim programı) değişiklik yapıldığı tespit edilmiştir. Genel olarak, öğretim programlarında önceki ile kıyaslandığında değişiklik oldukça sınırlıdır. Yukarıda da ifade edildiği gibi, birçok derste taslak programda kazanım sayılarında sınıf düzeyi ve kazanım alanına göre birkaç artma ya da azalma meydana gelmiştir. Burada, daha çok kazanımların yer değiştirmesi söz konusudur. Daha somut bir ifadeyle ilkokul Türkçe 2015 programında birinci sırada verilen kazanıma 2017 programında dördüncü sırada verilmekte ya da önceki programın kazanım uyarısında yer alan ifadenin yeni programa ayrı bir kazanım olarak verilmesi gibi nedenler dolayısıyla kazanım sayılarında değişim yaşanmış, öğretim programının mantığında ise bir değişim görülmemiştir. Örneğin, 2015 programında yer alan T.1.2. Okuma/İlk Okuma kazanımları toplam 6 iken, bunların 5'i aynen 2017 programına alınmıştır. 2015 programından 'T.1.2.5. Metni canlandırarak okur' kazanımı programdan çıkarılmıştır. Birinci sınıf düzeyi için bu kazanımın çıkarılması yerinde olmuştur. Ancak bu tür rutin değişiklikler için kapsamlı bir program değişim sürecine gerek yoktur. Hayat Bilgisi ders programında da benzer şekilde asgari bir değişiklik vardır: 'Ben ve Okulum' ünitesi 'Okulumuzda Hayat' olarak değiştirilmiştir. Bu ünitedeki 14 olan kazanım sayısı 15'e çıkarılmış. Kazanımlar ise birbirine benzerdir. Örneğin 'Öğretmeniyle ve arkadaşlarıyla tanışır', 'Sınıf içi tanışma etkinliğine katılır' olarak değiştirilmiş ve şu açıklamaya yer verilmiştir: 'Kendini tanıtarak, öğretmeniyle ve arkadaşlarıyla tanışır'' değerlendirmesinde bulundu.
Selvi, öğretim programlarında eğitim içeriğinin aktarılan değerler konusunda pek bir değişiklik yaşanmadığını belirterek, 'Eğitim-Bir-Sen'in öteden beri talep ettiği üzere çoğulcu, farklılıklara izin ve imkn veren, daha empatik ve eleştirel bir tarih anlayışı, toplumsal taleplere duyarlı, tarihi ve kültürü ile barışık bir müfredatın oluşturulduğunu söylemek güçtür. Bu anlamıyla müfredattaki değişim daha çok şekli olmuştur. Zaten ciddi bir değişim yaşanmayacağı, Bakan Yılmaz'ın açıklamalarında ve sonraki günlerde Bakanlık tarafından kamuoyuna yapılan açıklamalarda görülmüştür' ifadelerini kullandı.
Selvi, açıklamasının devamında şu değerlendirmelerde bulundu:
'Kapsamlı bir müfredat reformu konusunda önemli bir toplumsal talep vardır. Böyle bir talebin varlığını, hazırladığımız raporda da ifade etmiştik. Ancak hazırlanan taslak programların mantalite değişimini ve toplumsal talepleri karşılamaktan uzak olduğu, tarihi ve kültürü ile daha barışık bir müfredatın hazırlanmadığı, önceki müfredatlardan ilke, amaç ve içerik olarak pek bir farklılaşma içinde olmadığı görülmektedir. Eğitim-Bir-Sen olarak baskıcı, aşırı ideolojik, tek tipçi ve farklılıklara izin vermeyen bir eğitim sistemi yerine öğrencilerimizin kendi değerleriyle barışık yetişmesini, kendilerini en iyi şekilde gerçekleştirebilmelerini, yeni gelişmelere açık olmalarını ve böylece dünyayla rahatlıkla rekabet edebilmelerini sağlayacak bir eğitim sistemi istiyoruz. Maalesef taslak programlar bu talepleri karşılamaktan uzaktır. Müfredat reformunun tanıtımında 'Beyaz Kitap'a atıfta bulunulması ve söz konusu kitabın belli bir ideolojinin öğretilmesinde temel olarak alındığının ifade edilmesi, müfredatlarda bir ilerlemenin olmadığının/olmayacağının göstergesidir. Biz, Atatürk'ün efsanelerden, mitlerden ve tarihsel yanlışlardan arınmış bir şekilde tarihsel gerçeklere uygun olarak öğretilmesinden yanayız. Ne yazık ki müfredatın ideolojisine ilişkin bir değişiklik yapılmamış ve değişiklikler daha çok teknik düzeyde kalmıştır. Burada dile getirilen hususların, programlar revize edilirken, bakanlık yetkilileri tarafından dikkate alınmasını umuyoruz. Ayrıca, programların nihai şekillerine kavuşturulmasından sonra ders kitaplarının hazırlanma sürecine özel önem verilmesi gerekmektedir. Ders kitaplarında tek tipçi, ayrımcı, insan haklarına aykırı, otoriteyi ve devlet otoritesini yücelten, her daim devleti bireye önceleyen perspektiften vazgeçilmelidir. Son olarak ders kitapları hazırlanırken bilimselliğe riayet edilmeli ve kitapların herhangi bir bilimsel yanlış içermemesi noktasında hassas davranılmalıdır.'
İHA