Kayseri'de kurulan ilk kadın teşkilatı: Bacıyan-ı Rum

Kayseri'de 13.yüzyıl da ortaya çıktığı iddia edilen ilk kadın teşkilatı Bacıyan-ı Rum (Anadolu Bacılar teşkilatı) kadınların ekonomik, sosyal ve kültürel anlamda kendilerini geliştirmelerini amaçlıyordu. Baciyan-ı Rum adı ilk kez Aşıkpaşazade‟nin “Târih-i Âli Osman” adlı eserinde geçiyor.

Ahi Evran Veli'nin hanımı Fatma Bacı'nın kurduğu “Bacıyan-ı Rum” (Anadolu Kadınlar Teşkilatı) ile kadınları da eğiterek onları aşına, işine, eşine bağlı yetiştirdiler. Onları meslek sahibi yaparak üretici konuma getirdiler. Bacıyan-ı Rum dünyada ilk kadın sivil toplum örgütlenmesi denebiliyor. Çoğunlukla Türkmen kadın ve kızların meydana getirdikleri oluşum, dini ve ahlaki açıdan donanımı tam olan kadınlar yetiştiren bir okul olarak Bacıyan (Bacılar) adıyla tanınır oldu.
Anadolu Bacıları, Ahilerle birlikte öncelikle Kayseri‟de eğitim görmüş ve Debbağlar (dericiler) Çarşısının yanında Külahduzlar (örgücü-dokumacı)çarşısında ahilik sistemi içersinde mesleklerini icra ederek ekonomik hayatın içinde yer aldılar. Burada dokunan kumaşlar ve halılar ile Selçuklu devletinin ihtiyacı karşılandığı gibi ayrıca yurt dışına satışlar da yapılıyordu. Temelleri Orta Asya‟ ya kadar uzanan, kadınların iş hayatında yer almaları Fatma Bacı tarafından Kayseri‟de başlatılan yapılanma, Ahilerin hâkimiyetindeki zaviyelerde kısa sürede benimsenmiş ve uygulanmıştır.

Bacılar, Kayseri‟nin 1243 yılında Moğollar tarafından kuşatılıp işgali sırasında şehrin savunmasında görev aldılar. Selçuklu Devletinin en önemli kentlerinden biri olan

, Moğollar tarafından kuşatıldığında, Ahilerin ve Anadolu Bacılarının kahramanca direnmelerine rağmen ihanet sonucu Moğollar tarafından ele geçirildi. Kayseri'nin Moğol istilası ve Fatma Bacının esareti ile Anadolu Bacıları‟nın, Anadolu‟nun pek çok yerine dağıldığı kayıtlarda yer alır. Anadolu Bacıları gittikleri her şehir, belde ve yerleşim yerinde sanatlarını devam ettiler.