'Başımızdaki saçlar kadar şehidimiz olmuştur'
Kayseri Birleşik Kafkasya Derneği Çerkes Soykırımı'nın 156. yılında şehitleri 156 hatim ve dualar ile andı. Dernek binasında sosyal mesafeye uyularak 10 kişiyi geçmeden yapılan anma programında hüzün ve duygusal bir ortam oluştu. Dernek Başkanı Cemil Görücü sürgün ve soykırım hakkında yaptığı konuşmasında, 'Başımızdaki saçlar kadar şehidimiz olmuştur. Acının, çilenin, ızdırabın adı olan Çerkes Sürgünü gözyaşıdır. Tüm şehitlerimizi rahmetle anıyoruz' dedi.
21 Mayıs 1864; 300 yıl süren Kafkas - Rus savaşlarının sona ermesi ve Kuzey Kafkas halklarının sürgüne zorlanmasının başlangıç tarihidir. Bu tarihten sonra Çerkes toplulukları dünyanın çeşitli ülkelerine dağılmışlardır. Sürgün süreci içerisinde birçok insan hayatını kaybetmiş, sürüldükleri topraklarda ise hastalık, açlık ve yoksulluk gibi problemlerle karşı karşıya kalmışlardır.
Modern tarihin en büyük kitlesel nüfus hareketlerinden biri olan Çerkes sürgünü (Henze, 1986: 247) esnasında deniz gibi kan akıtıldı. Gemiye binmek için aç bîilaç kıyıda yağmur çamur içinde, ölüm iniltileriyle bekleşenler, yanaşan gemiye üşüşüp taşıma kapasitesinin çok üzerinde biniyorlardı. Gemiler de daha fazla para alabilmek için çok yolcu alıyor, bu yüzden fazla yol almadan batan gemilere sık rastlanıyordu. 1864 Mayısında, Trabzon'daki Rus konsolosunun yazdığına göre 30 bin kişi açlık ve hastalıktan kırıldı. Gemilerde hastalık alameti gösteren olursa derhal denize atılırdı.
Onun için, Karadeniz en çok bize karadır. Karadeniz 1864'de yüzen mezarlık olmuştur. Kuşlar o zaman yuvalarını insan saçları ile yapmıştır. Başımızdaki saçlar kadar şehidimiz olmuştur. Acının, çilenin, ızdırabın adı olan Çerkes Sürgünü gözyaşıdır. Tüm şehitlerimizi rahmetle anıyoruz.'