100. YILINDA ULUSLARARASI İMAM HATİP LİSELERİ SEMPOZYUMU-3

İmam Hatip Liseleri Uluslar arası Sempozyumunun bu üçüncü yazısında artık oturumlara geçmek istiyorum. Yalnız her oturumda paralel diğer oturumlar olduğu için bazı konuları sadece konu başlıkları ile ele almak zorunda kaldım. Çünkü Cumartesi öğleden sonra 3 oturum ve Pazar günü öğleden önce 3 öğleden sonra 3 olmak üzere toplam 9 oturum gerçekleştirildi ve bu oturumlarda da her birinde 4 tebliğ sunuldu. Bu yüzden oldukça geniş katılımlı ve önemli tebliğler ele alındı. Mümkün olduğu kadar bu tebliğlerin önemli noktaları belirtmeye çalıştım. Her oturumda A, B, C salonları yer aldı. Ben de salonları A, B, C şeklinde ayırmayı uygun buldum.

BİRİNCİ OTURUM: İMAM HATİP OKULLARININ TARİHİ GELİŞİMİ

Paralel oturumların ilki olan oturumda, A Salonundaki konuşmacılar “İmam-Hatip Okullarının Tarihi Gelişimi”ni ele aldı. Oturumun Başkanlığını Din Öğretimi Genel Müdürü Prof. Dr. İrfan Aycan yaptı.

Bu oturumda birinci konuşmacı olarak Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mustafa Öcal, “Dünden Bugüne İmam Hatip Liseleri (1913-2013)” konulu tebliğini sundu. Öcal konuşmasında 1913 yılından itibaren İmam Hatip Liselerinin o gün nasıl başladığı, cumhuriyet döneminde ne tür gelişmelerden geçtiği, hangi badirelerden geçtiği gibi konularda çeşitli bilimsel verilere dayalı açıklamalarda bulundu.

Bu oturumda ikinci konuşmacı olarak iki bilim adamı birlikte sunumlarını gerçekleştirdi. Emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Mustafa Fayda ve Marmara Üniversitesi Öğretim üyesi Doç. Dr. Mustafa S. Küçükaşçı birlikte “İmam Hatip Okulları ve Hacıveyiszade Ailesi” konulu sunum gerçekleştirdiler. Bu sunumda Prof. Fayda İmam Hatip Liseleri için emeği geçen başta 1950’li yılların Milli Eğitim Bakanı Tevfik İleri başta olmak üzere rahmetle anılmaları gerektiğini belirtti. Bu kurumların yaşaması için hem eğitim olarak hem de fiziki yardımlarını esirgemeyen herkesin rahmetle anılmasının önemine de vurgu yaptı. Fayda ayrıca medreselerin ve İHL’lerin bağlantısına dikkat çekerek, cumhuriyetin ilk dönemlerinde dedeleri Şeyh Bahaddin Efendi’nin Konya’daki medresesini gören Mustafa Kemal’in burayı çok beğendiği ve Ankara’ya dönünce bu medreseye tahsisat gönderme sözü verdiğini belirtti. Ancak daha sonra medreselerin kapanması kararı verilince Konya’da bunun espri konusu yapıldığını ve keşke tahsisat gönderme sözü vermeseydi de medreseleri kapatmasaydı dendiğini ifade etti. Fayda bugün din görevlilerinin maaş almasının eleştiri konusu yapılmasının yanlış olduğunu çünkü vakıfların mallarına el konulması ile birçok değerli arazinin devlete geçtiğini belirterek bu vakıf mallarının talep edilmesi halinde büyük bir karışıklığın çıkacağının altını çizdi. Fayda’nın ardından konuşan Prof. Küçükaşçı Hacıveyiszade ailesinin Konya’da yaptığı hizmetlerden bahsetti.

ERCİYES İLAHİYAT’TAN PROF. KIRCA TEBLİĞ SUNDU

A Salonunun üçüncü konuşmacısı, bir dönem Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanlığı da yapan ve şu anda emekli olan Prof. Dr. Celal Kırca oldu. Kırca tebliğinde “Din Bilim İlişkisi ve İmam Hatip Liseleri” başlıklı tebliğini sundu.

Kırca konuşmasında, din bilim ilişkisinin Osmanlı ve cumhuriyet dönemindeki seyrine değinerek, bu konuda Müslüman aydınlar üzerinde etkili olan düşüncelere değindi.

A Salonunun dördüncü konuşmacısı İstanbul Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Hamit Er ise, “İmam Hatip Liselerinin İlk Prototipi: Darülhilafeti’l Aliye Medreseleri” başlıklı tebliği sundu. İmam Hatip Liseleri’nin, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemindeki benzerlerini anlatarak günümüzdeki imam hatip liseleri ile mukayesesini yaptı.

Birinci oturumun B Salonu’nda ise, “Modern Dünyada İslam Eğitimi” başlığı ele alındı. Oturumun Başkanlığını Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nuri Tınaz yaptı. Salonun ilk konuşmacısı İsveç Stockholm Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Holger Karl Daun, “Dünya Genelinde İslam Eğitimi” konulu tebliğini sundu.

B Salonu’nun diğer konuşmacısı, ABD Boston College’den Doç. Dr. Jonathan Laurence, “Avrupa’daki Azınlık İslam: Hariç Tutulan Durumlar veya Sekülerizmlerin Çatışması” konulu tebliğini sundu.

Birinci oturumda B Salonu’nun son konuşmacısı, İranlı ve İngiltere’de akademik çalışmalarını sürdüren El Maktum College’den Doç. Dr. Hossein Godazgar tarafından ise, “Eğitimin İslamlaşması İran Bağlamında Ne İfade Ediyor?” başlıklı tebliğini sundu.

Birinci oturumun C salonunda ise, “Siyaset ve İmam-Hatip Okulları ele alındı.

İKİNCİ OTURUM SALONLARI

2. Oturumda ele alınan konular ise şu şekilde yer aldı. A Salonunda “İmam Hatip Okullarının Bugünü” konusu ele alınırken, B Salonunda “Müslüman Diasporada İslam Eğitimi” konusu ele alındı. C Salonunda ise, “Balkanların Din Eğitimi Deneyimi” konusu ele alındı.

ÜÇÜNCÜ OTURUM SALONLARI

PROF. TURAN KOÇ 1960’LI YILLARI ANLATTI

3. oturumda ele alınan konular ise şu şekilde yer aldı. A Salonunda “İmam-Hatip Mezunları: Hatıralar ve Tanıklıklar” başlığını taşıyordu.

Bu oturumda yer alan tebliğciler arasında çok yakından tanıdığımız bir isim vardı. Bir dönem Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak görev yapan değerli hocamız ve şu anda da Sabahattin Zaim Üniversitesi Rektörlüğünü yürüten Prof. Dr. Turan Koç, “1960’lı Yıllar: Zamanın Kıyısında Bir İlim Yuvası” konulu tebliğini sundu. Koç konuşmasında özellikle kendi hayatından kesitler sunarak o dönemde İmam Hatiplerle ilgili hatıralarına yer verdi. Özellikle babasının İmam Hatip Lisesi ile ilgili tavrını ve kendisini İmam Hatip Lisesi’ne göndermesi için nasıl ikna edildiğini ifade etti. Babasının birtakım samimi kaygılarından dolayı kendisini okula göndermek istemediğini ve bunu bugün çok iyi anladığını ifade eden Koç, kendisinin okula devam etmesinde imam hatip okullarının çok önemli bir yere sahip olduğunun altını çizdi.   

B Salonunda ise, “Malay Dünyası ve Uzakdoğu Din Eğitimi Deneyimi” başlığı çerçevesinde odaklanan tebliğler sunuldu.

C Salonunda ise, “İmam Hatip Liseleri Öğrenci, Öğretmen ve İdarecileri: Saha Analizleri-I” başlığını taşıyan ve özellikle çeşitli anket ve araştırma çalışmalarının yer aldığı tebliğler sunuldu.

İKİNCİ GÜN

DÖRDÜNCÜ OTURUM SALONLARI

4. oturumda ele alınan konular ise şu şekilde yer aldı. A Salonunda “İmam Hatipli’lik Kimliği” üzerinde duruldu. B Salonunda ise, “Batı’da Din ve İslam Eğitimi” çerçevesindeki konular üzerinde duruldu. C Salonunda ise, “İHL Öğretim Programları ve Ders Kitapları” konusunda odaklanan çeşitli konular ele alındı.

BEŞİNCİ OTURUM SALONLARI

Beşinci oturumda ele alınan konular ise şu şekilde yer aldı. A Salonunda “İHL Öğrenci, Öğretmen ve İdarecileri: Saha Analizleri-II” başlığı altında yer alan konular ele alındı.

ERCİYES İLAHİYAT’TAN YRD.DOÇ.DR. MEHMET KORKMAZ TEBLİĞ SUNDU

Bu salondaki konuşmacılar arasında yer alan Erciyes Üniversitesi Öğretim Üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Mehmet Korkmaz, “İmam Hatip Lisesi Öğrencilerinin Bu Okulu Tercih Süreçleri: Nasıl? Ve Neden?” başlıklı tebliğini sundu. Tebliğinde imam hatip lisesi öğrencilerinin bu okulları seçme sebepleri üzerinde odaklanan araştırmalarına ve anket çalışmalarını ele aldı.

Beşinci oturumun B Salonunda ise, “Amerika’da Müslüman Eğitimi ve Okullaşması” konusu çerçevesindeki tebliğler sunuldu.

BAŞBAKAN ERDOĞAN’IN KIZI DR. ESRA ALBAYRAK: İMAM HATİPLİ KIZLARI ANLATTI

C Salonunda ise, “İmam Hatipleri Anlamak” başlığı ile imam hatiplerin toplumda nasıl ve ne şekilde anlaşıldıklarının üzerinde duruldu. Bu salonda ele alınan konular arasında en dikkat çekeni elbette Başbakan Erdoğan’ın kızı Dr. Esra Albayrak’ın sunduğu “Kalıbına Sığmayan Kimlikler: İmam Hatipli Kızlar” başlığını taşıyan tebliği oldu. Her ne kadar başlığından çok dikkat çekici olduğu düşünülse de, oldukça akademik bir dille kaleme alındığı için çok önemli tespitler olmasına rağmen, dinleyiciler açısından çok üst düzey bir sunum olduğunu düşünmeme neden oldu. Başlığının aksine daha çok genel anlamda ülkemizdeki kadınların yaşadığı sorunlar ve sıkıntıların ele alındığı bir sunum ortaya çıktı.

ALTINCI OTURUM SALONLARI

PROF. YASİN AKTAY, ETYEN MAHÇUPYAN, PROF. BEKİR BERAT ÖZİPEK GAZETECİ GÖZÜYLE İMAM HATİPLERİ ELE ALDILAR

Altıncı oturum, A Salonunda ilginç diyalogların yer aldığı yuvarlak masa toplantısı şeklinde geçti. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Stratejik Düşünce Enstitüsü’nden gazeteci Prof. Dr. Yasin Aktay, Zaman Gazetesi yazarı Etyen Mahçupyan, Star gazetesi yazarı Prof. Dr. Bekir Berat Özipek, “İmam Hatiplerin Türk Siyasi ve Kültürel Hayatındaki Yeri” başlığı ile imam hatiplerin ülke siyasetine ve kültürüne etkilerini konuştular. İlginç tespitlerin yer aldığı konuşmaların ardından dinleyicilerin de sorularıyla zenginleşen bu bölümde imam hatipler gazeteci gözüyle ele alınmış oldu.

B Salonunda ise şu konular yer aldı. “Bosna-Hersek’de İslam Eğitiminin Tarihi ve Bugünü” başlığı ile Bosna Hersek’teki gelişmeler ele alındı.

C Salonunda ise şu konular yer aldı. “Kafkaslar ve Orta Asya’da İslam Din Eğitimi Deneyimi” başlığı ile Kafkaslar ve Orta Asya’daki din eğitimi ele alındı.

YEDİNCİ OTURUM SALONLARI

Sempozyumun bu son oturumunun A salonunda, “Gelenek ile Modern Arasında Din Eğitimi-I” başlığı ile bu konu üzerinde odaklanan meseleler ele alındı.

B salonunda ise, “Gelenek ve Modern Arasında Din Eğitimi-II” başlığı ile yine yabancı akademisyenlerin sunumları yer aldı.

C salonunda ise, “İmam Hatip Okulları Üzerine Karşılaştırmalı Modeller” başlığı ile konu etrafındaki sunumlar yer aldı.

SONUÇ YERİNE…

Üç günlük bu yazı dizisinde öncelikle düzenlenen bu sempozyumda nelerin ve hangi başlıkların yer aldığı üzerinde durdum. Bu organizasyonda emeği geçen öncelikle Ensar Vakfı yöneticilerine ve diğer sivil toplum kuruluşları olan İlim Yayma Cemiyeti, ÖNDER, TÜRGEV gibi kuruluşlarımıza da teşekkür ediyorum. Kendi adıma dolu dolu bir iki gün geçirdim. Çok şey öğrendik. Çok önemli bilgilerden faydalandık. Keşke bu toplantılar yerel bazda da tekrarlansa veya bölgesel bazda yapılsa. Çünkü fikir alışverişinin çok önemli olduğuna inanıyorum. İlerleyen günlerde konu ile ilgili yazılara köşemde devam edeceğim inşaallah. Konunun farklı boyutları ile ele alınmasının eğitimimizin bugünkü durumuna çözüm üretme bakımından önemli olduğunu düşünüyorum. İnşaallah bu çabalar ve gayretler öncelikle imam hatip liselerinin ve genel olarak da tüm eğitim sistemimizin sağlıklı bir şekilde ele alınmasına vesile olur. Vesselam…

[email protected]